12 Eylül Ne Günü? Türkiye’de 1980 Askeri Darbesi’nin yıldönümü olarak bilinir. Aynı zamanda Milli Sporcular Günü ve Dünya İlk Yardım Günü ile de anılır. Dünyada ise BM Güney-Güney İşbirliği Günü, Kürk Karşıtı Gün ve Teşvik Günü olarak kutlanır.
12 Eylül, Miladi takvime göre yılın 255. günüdür. Yılın bitmesine 110 gün kalmıştır.
Hicri takvime göre bu tarih 20 Rabiülevvel 1447’ye denk gelir.
Astrolojik açıdan 12 Eylül’de doğanların burcu Başak kabul edilir.
12 Eylül Türkiye’de Ne Günü?
12 Eylül Askeri Darbesi’nin Yıldönümü:
1980 yılında gerçekleşen 12 Eylül Darbesi, Türkiye’nin siyasi ve toplumsal hayatında derin yaralar açtı.
Resmî adıyla “Bayrak Harekâtı” olarak anılan bu darbe sonrasında 650 bin kişi gözaltına alındı, 230 bin kişi yargılandı, binlerce kişi fişlendi, işkencelere maruz kaldı ve hayatını kaybetti.
Her yıl anmalarla hatırlanan bu gün, Türkiye tarihinin en karanlık dönemlerinden biri olarak görülüyor.
Milli Sporcular Günü:
Türkiye’de 12 Eylül aynı zamanda Milli Sporcular Günü olarak da anılmakta, sporun gelişimine dikkat çekilmektedir.
Dünya İlk Yardım Günü:
Her yıl Sağlık Bakanlığı’nın da desteklediği bu etkinlik, Türkiye’de de kutlanmakta ve ilk yardım farkındalığını artırmayı amaçlamaktadır.
12 Eylül Dünyada Ne Günü?
Uluslararası Kürk Karşıtı Gün:
Hayvan hakları savunucuları, kürk endüstrisinin hayvanlara verdiği zararı protesto etmek için bu günü anmaktadır.
BM Güney-Güney İşbirliği Günü:
2011’den bu yana 12 Eylül’de kutlanan bu gün, gelişmekte olan ülkeler arasındaki ekonomik ve teknik işbirliğini destekler.
Uluslararası Yazılımcı Günü:
Yılın 256. günü olarak bilinir. 2025 artık yıl olmadığı için 13 Eylül’e denk gelse de bazı kaynaklarda 12 Eylül’de de anılır.
Uluslararası Bulut Günü:
Gökyüzünün güzelliğini kutlamak için düzenlenen özel bir farkındalık günüdür.
Teşvik Günü (Day of Encouragement):
Pozitif mesajların ve moralin yayılmasını teşvik eden özel bir gün olarak bilinir.
ABD’de ayrıca Ulusal Polis Kadınlar Günü, Video Oyunları Günü, Ulusal Kucaklaşma Günü ve Ulusal Aile Günü de 12 Eylül’de kutlanmaktadır.
12 Eylül Darbesi
Türkiye’nin yakın tarihindeki en büyük kırılma noktalarından biri, 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’dir.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin “Bayrak Harekâtı” adını verdiği bu müdahale, sabaha karşı yönetime el koymalarıyla başladı. Darbe, dönemin siyasi krizleri, sağ-sol çatışmaları ve artan şiddet olaylarını gerekçe göstererek gerçekleştirildi.
Darbe Sonrası Yaşananlar:
650.000 kişi gözaltına alındı, 230.000 kişi yargılandı.
Binlerce kişi işkence gördü, idam cezaları uygulandı.
Yaklaşık 1,7 milyon kişi fişlendi.
171 kişi işkenceden öldü, yüzlerce kişi kayboldu.
98.404 kişi “örgüt üyesi” olmakla suçlanarak yargılandı.
23.667 dernek kapatıldı, sendikal faaliyetler durduruldu.
Üniversitelerde binlerce öğretim üyesi görevden alındı.
Toplumsal ve Siyasal Etkiler:
Darbe sonrası anayasa askıya alındı, Meclis feshedildi, siyasi partiler kapatıldı. Özgürlüklerin sınırlandırıldığı bu dönem, Türkiye tarihine “karanlık dönem” olarak geçti. 1982 Anayasası, darbenin izlerini taşıyan en kalıcı sonuçlardan biri oldu.
12 Eylül’de Yaşanan Olaylar
1853 – Elektrikli telgraf ilk kez kullanıldı.
1922 – Türk ordusu, Yunan işgali altındaki Bursa’ya girdi.
1923 – Mustafa Kemal Atatürk, Halk Fırkası Başkanlığına seçildi.
1957 – Ankara’da yaşanan sel felaketinde 133 kişi hayatını kaybetti.
1973 – Şili’de General Pinochet, darbe ile iktidara geldi.
2001 – ABD’deki 11 Eylül saldırılarının ardından dünya terörle mücadelede yeni bir döneme girdi.
2010 – Türkiye, FIBA Dünya Basketbol Şampiyonası’nda Sırbistan’ı yenerek finale çıktı.
12 Eylül’de Doğan Ünlüler
1888 – Maurice Chevalier, Fransız şarkıcı ve aktör
1944 – Barry White, Amerikalı şarkıcı
1967 – Louis C.K., komedyen
1973 – Paul Walker, Amerikalı oyuncu
12 Eylül’de Ölen Ünlüler
1973 – Salvador Allende, Şili devlet başkanı (darbe sırasında)
1992 – Anthony Perkins, Amerikalı aktör
2003 – Johnny Cash, efsanevi country müzisyeni
