8 Eylül, dünya genelinde farklı anlamlar taşıyan özel bir gündür. En bilinen yönüyle UNESCO tarafından ilan edilen Dünya Okuma Yazma Günü olarak kutlanır. Bunun yanında, 8 Eylül tarihi ulusal ve uluslararası çapta önemli gelişmelere de sahne olmuştur. Türkiye açısından bakıldığında, 1922’de Türk ordusunun İzmir’e girişi bu güne denk gelir ve Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasının simgesi kabul edilir. Dolayısıyla “8 Eylül ne günü?” sorusu tek bir yanıtla sınırlı değildir. Hem kültürel hem de tarihi boyutlarıyla bu gün, insanlık için derin anlamlar taşır. Eğitim hakkına dikkat çeken evrensel bir gün olmasının yanında, bağımsızlık mücadelesinin sembolüdür.
8 Eylül Dünya Ne Günü?
“8 Eylül dünya ne günü?” sorusunun cevabı, UNESCO’nun 1965 yılında ilan ettiği Dünya Okuma Yazma Günüdür. Bu gün, okuma yazma bilmeyen milyonlarca insana dikkat çekmek amacıyla her yıl kutlanır. Okuryazarlık, sadece bireysel gelişim değil, aynı zamanda toplumların ilerlemesi için de hayati bir öneme sahiptir. Dünya genelinde milyonlarca insanın hala bu temel beceriden yoksun olduğu düşünüldüğünde, 8 Eylül’ün önemi daha da belirginleşmektedir. Eğitimde fırsat eşitliği vurgusu yapılan bu gün, uluslararası kuruluşlar, devletler ve sivil toplum örgütleri tarafından çeşitli etkinliklerle değerlendirilir. Kitap kampanyaları, farkındalık çalışmaları ve gönüllü kurslar, 8 Eylül’ün ruhunu yaşatır.
8 Eylül Dünya Okuma Yazma Günü
8 Eylül Dünya Okuma Yazma Günü, UNESCO’nun girişimiyle 1965’te kabul edilmiş ve 1966’dan itibaren kutlanmaya başlanmıştır. Bu günün temel amacı, okuma yazma bilmeyenlerin sorunlarını gündeme taşımak ve eğitimin temel bir insan hakkı olduğuna dikkat çekmektir. Okuryazarlık, bireylerin hayatlarını dönüştüren en güçlü araçlardan biridir. İnsanlara bilgiye erişim, toplumsal katılım ve ekonomik bağımsızlık imkânı sağlar. Dünya Okuma Yazma Günü’nde çeşitli ülkelerde seminerler, konferanslar, okuma kampanyaları düzenlenir. Türkiye’de de bu kapsamda özellikle yetişkinler için okuma yazma kursları ve sosyal farkındalık projeleri öne çıkar. 8 Eylül, “8 Eylül ne günü?” sorusunun en evrensel yanıtıdır.
8 Eylül'de Yaşanan Olaylar
8 Eylül 1922 – Türk ordusu İzmir’e girerek işgali sona erdirdi, Kurtuluş Savaşı kesin zaferle sonuçlandı.
8 Eylül 1941 – Nazi Almanyası, Sovyetler Birliği’ni kuşatarak tarihe geçen Leningrad Kuşatması’nı başlattı.
8 Eylül 1954 – Güneydoğu Asya Antlaşması Örgütü (SEATO) kuruldu.
8 Eylül 1974 – Gerald Ford, Richard Nixon’ın istifasının ardından ABD başkanlığı görevini devraldı.
8 Eylül 1966 – Efsanevi bilim kurgu dizisi Star Trek ABD’de yayın hayatına başladı.
8 Eylül'de Doğan Ünlüler
Peter Sellers (1925) – İngiliz aktör, “Pembe Panter” serisiyle tanındı.
Patsy Cline (1932) – Amerikalı country müzik sanatçısı.
Bernie Sanders (1941) – ABD’li siyasetçi, Vermont senatörü.
Pink (Alecia Beth Moore) (1979) – Amerikalı pop-rock şarkıcısı.
Marcos Senna (1976) – Brezilyalı futbolcu, İspanya milli takımında da oynadı.
8 Eylül'de Ölen Ünlüler
Dorothea Viehmann (ö. 1965) – Alman yazar, Grimm masallarına katkılarıyla bilinir.
Salah Birsel (ö. 1999) – Türk şair, deneme ve eleştiri yazarı.
Richard Libertini (ö. 1997) – Fransız asıllı Amerikalı aktör.
Władysław Gomułka (ö. 1982) – Polonya’nın eski devlet başkanı ve siyasetçi.
Derek Taylor (ö. 1997) – İngiliz gazeteci, The Beatles’ın bas danışmanı.
