9 Eylül ne günü sorusu, hem Türkiye hem de dünya için farklı anlamlar barındıran bir tarihe işaret ediyor. UNESCO tarafından ilan edilen özel günlerden, İzmir’in kurtuluşuna kadar uzanan bu tarih; kültürel, tarihi ve sosyal açıdan oldukça zengin bir içerik taşıyor. Yılın 252. günü olan 9 Eylül, hem dünya çapında kutlanan günlerle hem de Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesindeki yeriyle öne çıkıyor.
Dünyada 9 Eylül Ne Günü?
9 Eylül, yalnızca Türkiye’de değil dünya genelinde de önemli günlerden biri olarak kabul ediliyor. UNESCO tarafından 1966’da ilan edilen Dünya Okuma Yazma Günü, eğitimin önemini ve okuryazarlık oranını artırmayı hedefliyor. 1995’te UNESCO’ya bağlı Dünya Güzellik Sanatı Komitesi tarafından duyurulan Uluslararası Güzellik Günü ise güzelliği yalnızca estetikle değil, iyilik ve sanatla da ilişkilendirmeyi amaçlıyor.
Ayrıca bu tarih, Kuzey Kore’nin kuruluş günü ve Tayvan Ulusal Günü olarak da biliniyor. ABD’de ise 9 Eylül, çocukların vazgeçilmez oyuncağına adanan Ulusal Teddy Ayı Günü, bulmacaseverlere ithaf edilen Uluslararası Sudoku Günü ve yazılım test uzmanlarının günü olan Testçiler Günü olarak kutlanıyor. İngiltere’de Acil Servis Günü, farklılıkların eğlenceli şekilde kutlandığı Harika Tuhaflar Günü de yine bu tarihe denk geliyor.
Türkiye’de 9 Eylül Ne Günü?
Türkiye için 9 Eylül, yalnızca bir tarih değil; bir dönüm noktasıdır. 9 Eylül, İzmir’in Yunan işgalinden kurtarıldığı gündür. Bunun yanında Manisa ve Aydın da aynı tarihte düşman işgalinden kurtarılmıştır. Türkiye’nin köklü eğitim kurumlarından biri olan Dokuz Eylül Üniversitesi de 1982’de, bu anlamlı tarihten esinlenilerek kurulmuştur.
9 Eylül İzmir’in Kurtuluşu
9 Eylül İzmir’in Kurtuluşu, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin en önemli sembollerinden biridir. 1922’de Büyük Taarruz’un ardından Türk ordusu İzmir’e girmiş ve işgal sona ermiştir. Bu tarih, yalnızca İzmir’in değil, Kurtuluş Savaşı’nın da zaferle sonuçlandığını dünyaya ilan etmiştir. İzmir’in kurtuluşu, Cumhuriyet yolunda atılan en güçlü adımlardan biri olmuş, bu nedenle her yıl İzmir’de törenler, yürüyüşler, konserler ve anma etkinlikleriyle kutlanmıştır.
Kurtuluşun yıldönümü, yalnızca İzmir halkı için değil, tüm Türkiye için bağımsızlığın ve özgürlüğün simgesidir. Bugün bile İzmir sokaklarında her 9 Eylül’de aynı coşku yaşanır; zafer, gelecek nesillere aktarılan bir gurur kaynağıdır.
9 Eylül’de Başlayan Haftalar
Bu tarih aynı zamanda çeşitli haftaların da başlangıcına denk geliyor. Türkiye’de 2025-2026 eğitim-öğretim yılı 5 Eylül’de başladığı için, İlköğretim Haftası 9 Eylül’ü kapsayan günlerde kutlanıyor. Dünyada ise Doğrudan Destek Uzmanı Tanıma Haftası, Uluslararası Hava Ambulansı Haftası, Yetersiz Beslenme Farkındalık Haftası, Ulusal Destekli Yaşam Haftası, Ulusal Bisküvi ve Sos Haftası, Ulusal İntiharı Önleme Haftası ve Vekil Öğretmen Takdir Haftası bu dönemde yer alıyor.
9 Eylül’de Doğan Ünlüler
9 Eylül tarihi, dünyaya birçok önemli ismi kazandırdı. Rus edebiyatının ölümsüz kalemi Lev Tolstoy, Nobel ödüllü Alman fizikçi Hans Georg Dehmelt, Amerikalı soul efsanesi Otis Redding, ünlü İngiliz oyuncu Hugh Grant ve Hollywood yıldızı Michelle Williams bu tarihte doğdu.
9 Eylül’de Hayatını Kaybedenler
Tarih boyunca birçok ünlü isim de 9 Eylül’de hayata veda etti. Norman Kralı William the Conqueror, Avusturya İmparatoriçesi Elizabeth (Sisi), Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurucu lideri Mao Zedong, hidrojen bombasının babası olarak bilinen fizikçi Edward Teller ve Türk tiyatrosunun usta ismi Erol Günaydın bu tarihte dünyadan ayrıldı.
