Türkçede günlük yaşamda en sık kullanılan nesne adlarından biri ayakkabıdır. Hem konuşma dilinde hem de yazılı metinlerde sürekli karşımıza çıkan bu kelime, dil bilgisi açısından da merak edilen sözcükler arasında yer alır. Özellikle öğrenciler, öğretmenler ve Türkçe ile ilgilenenler tarafından “Ayakkabı kelimesinin eş anlamlısı nedir?” sorusu sıkça araştırılır. Bunun temel nedeni, anlatımı zenginleştirmek, kelime tekrarından kaçınmak ve doğru bağlamda doğru kelimeyi kullanmaktır.
Ayakkabı kelimesinin eş anlamlılarını bilmek yalnızca sınavlar için değil; makale, haber, hikâye ve günlük yazılarda daha güçlü bir anlatım kurmak açısından da önemlidir. Türk Dil Kurumu (TDK) sözlükleri, bu kelimenin hem anlamını hem de eş anlamlılarını açık biçimde ortaya koymaktadır.
Ayakkabı Kelimesi Ne Demektir?
Türk Dil Kurumu’na göre ayakkabı, isim türünde bir kelimedir ve temel olarak ayağı dış etkenlerden koruyan bir giysi türünü ifade eder. TDK güncel Türkçe sözlükte ayakkabı şu şekilde tanımlanır:
Ayakkabı; çoğunlukla dışarıda giyilen, tabanı kösele, lastik ya da benzeri sağlam maddelerden yapılan, ayağı saran ve koruyan giyecek anlamına gelir.
Bu tanım, ayakkabının yalnızca bir giyim eşyası olmadığını; aynı zamanda koruyucu, işlevsel ve günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası olduğunu gösterir. Ayakkabı, tarih boyunca toplumların yaşam biçimine, coğrafyasına ve kültürüne göre farklı şekillerde üretilmiş ve kullanılmıştır. Bu yönüyle kelime, kültürel bir arka plana da sahiptir.

Ayakkabı Eş Anlamlısı Nedir?
Ayakkabı kelimesinin Türk Dil Kurumu’na göre birden fazla eş anlamlısı bulunmaktadır. Bu kelimeler, yazılışları farklı olmasına rağmen anlam bakımından ayakkabı ile örtüşür. Ancak her biri farklı dönemlerde, farklı bağlamlarda daha yaygın kullanılmıştır.
Ayakkabı kelimesinin eş anlamlıları şunlardır:
-
Kundura
-
Pabuç
-
Başmak
Bu sözcüklerin tamamı ayakkabı anlamını karşılar. Ancak kullanım alanları ve dildeki yaygınlıkları birbirinden farklıdır.
Kundura Ne Demektir ve Ayakkabı Yerine Kullanılır mı?
Kundura, ayakkabı kelimesinin en yaygın ve en bilinen eş anlamlısıdır. Özellikle klasik, resmi ve deri ayakkabılar için sıkça kullanılan bir sözcüktür. Günlük konuşma dilinde eskisi kadar yaygın olmasa da yazılı metinlerde hâlâ geçerliliğini korur.
Örneğin;
-
“Yeni aldığı kunduralar ayağını vurmuştu.”
-
“Babam iş görüşmesine siyah bir kundura ile gitti.”
Bu cümlelerde kundura yerine ayakkabı kelimesi kullanıldığında anlam değişmez. Ancak kundura kelimesi, anlatıma daha klasik ve ciddi bir ton katar.
Pabuç Kelimesinin Kullanımı ve Anlamı
Pabuç, ayakkabının bir diğer eş anlamlısıdır ve özellikle deyimlerde ve halk dilinde sıkça yer alır. Günümüzde ayakkabı anlamında doğrudan kullanımından çok, mecaz ve deyimsel ifadelerde karşımıza çıkar.
Örneğin:
-
“Ayağına giydiği pabuç çok eskiydi.”
-
“Pabucu dama atılmak” (deyim)
Pabuç kelimesi, ayakkabı anlamını taşısa da daha çok gündelik, halk söylemine yakın bir ifade olarak değerlendirilir.

Başmak Kelimesi Ayakkabı Yerine Kullanılabilir mi?
Başmak, günümüzde kullanımı oldukça azalmış, daha çok eski metinlerde ve Osmanlı Türkçesine yakın kaynaklarda rastlanan bir kelimedir. Ayakkabı anlamına gelse de modern Türkçede günlük kullanımda pek tercih edilmez.
Tarihsel metinlerde veya edebi anlatımlarda:
-
“Ayağındaki başmak çamur içindeydi.”
şeklinde kullanımlarla karşılaşılabilir. Bu kelime, ayakkabının tarihsel eş anlamlılarından biri olarak kabul edilir.
Ayakkabı Kelimesinin Cümle İçinde Kullanımı
Ayakkabı kelimesi günlük hayatta çok sık kullanılır ve cümle içinde farklı bağlamlarda yer alabilir:
-
Yeni aldığı ayakkabılar çok rahattı.
-
Yağmurlu havada ayakkabıları çamur oldu.
-
Spor yaparken uygun ayakkabı seçimi oldukça önemlidir.
Bu örneklerde ayakkabı, hem somut hem de işlevsel yönüyle kullanılmıştır.
Ayakkabı Kelimesinin Eş Anlamlılarıyla Cümle Örnekleri
-
Düğün için parlak bir kundura satın aldı.
-
Eski pabuçlarını çöpe atmak zorunda kaldı.
-
Tarihi romanda karakterlerin giydiği başmaklar dikkat çekiyordu.
Bu cümlelerde görüldüğü üzere eş anlamlı kelimeler, bağlama uygun kullanıldığında anlatımı zenginleştirir.





