Türkiye’nin en köklü ve aynı zamanda en gizemli ailelerinden biri olarak anılan Baştımar Ailesi, hem Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan tarihi bağları hem de İstanbul Boğazı’nın en değerli yapılarından biri olan Zeki Paşa Yalısı ile sık sık gündeme geliyor. Ailenin kökeni, serveti, soy ağacı ve gayrimenkulleri uzun yıllardır kamuoyunun merakını cezbediyor. Peki, Baştımar Ailesi gerçekte kimdir, soyu nereden gelir ve adı fısıltılarla anılan servetlerinin kaynağı nedir?
Baştımar Ailesi kimdir ve nasıl tanındı?
Baştımar Ailesi, Türkiye’nin siyasi tarihinde iz bırakan isimleriyle tanınan, entelektüel ve politik geçmişi güçlü ailelerden biridir. Aile, Osmanlı’nın son dönemlerinde etkili olmuş, Cumhuriyet döneminde ise hem sol hem sağ siyasette yer alarak Türkiye'nin politik çeşitliliğine doğrudan katkı sağlamıştır.
Ailenin en tanınmış ismi, 1959–1973 yılları arasında Türkiye Komünist Partisi'nin liderliğini yapan Zeki Baştımar iken; aynı aileden Saffet Baştımar 1950–1954 yılları arasında CHP milletvekili olarak görev yapmıştır. Bu durum, Baştımar soyadının Türkiye’nin çok sesli siyasetini temsil eden nadir örneklerden biri olmasına yol açmıştır.
Baştımar Ailesi’nin soy ağacı ve kökeni nereden gelir?
Baştımar Ailesi’nin kökleri, Karadeniz'in kültürel zenginliğiyle bilinen Trabzon’un Sürmene ilçesine dayanmaktadır. Aile, bölgenin köklü sülalelerinden biri olan Hacı Yakupoğulları soyundan gelmektedir. Ailenin bilinen en önemli isimlerinden biri olan Zeki Baştımar’ın 1905 yılında Sürmene’de dünyaya gelmiş olması, bu köken bilgisini doğrulamaktadır.
Ailenin Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan yolculuğu, hem siyasi hem sosyoekonomik anlamda güçlü bağlara sahip olduklarını göstermektedir.
Zeki Paşa Yalısı kimin?
Türkiye’nin en değerli tarihi mülkleri arasında yer alan Zeki Paşa Yalısı, II. Abdülhamid döneminde Tophane Müşiri Mustafa Zeki Paşa için inşa edilmiştir. Fransız mimar Alexandre Vallaury tarafından tasarlanan bu görkemli yapı, yıllar içinde Osmanlı hanedanının bazı üyelerine de ev sahipliği yapmıştır.
Bugün yalının mülkiyeti, Zeki Paşa’nın mirasçılarına aittir. Bu mirasçılar arasında en bilinen isim ise kamuoyunda sıklıkla adı geçen Meliha Baştımardır. Yalı, tek bir kişiye değil, hisse sahibi birden fazla mirasçıya ait olduğu için “Zeki Paşa Yalısı kimin?” sorusunun net cevabı, Baştımar Ailesi'nin de içinde bulunduğu mirasçılar topluluğudur.
Yalı, özel mülk statüsünde olduğu için halkın ziyaretine kapalıdır.
Baştımar Ailesi’nin serveti ne kadar?
Baştımar Ailesi’nin toplam serveti hakkında resmi bir açıklama bulunmasa da, sahip oldukları tarihi mülkler servetin büyüklüğünü göstermektedir.
En değerli varlıkları olan Zeki Paşa Yalısı, güncel piyasa değerine göre yaklaşık 4 milyar TL seviyesinde değerlendirilmektedir. Bu tek bir mülk bile aile servetinin büyüklüğü hakkında fikir vermektedir.
Bunun dışında:
-
İstanbul’da çeşitli gayrimenkuller
-
Arsalar
-
Geçmişten gelen ticari yatırımlar
-
Sürmene kökenli geleneksel aile zenginlikleri
aile mirasının bir parçası olarak gösterilmektedir.
Ailenin finansal yapısı, “eski para” olarak adlandırılan güçlü miras dokusuna dayanmaktadır.
Baştımar Ailesi’nin mal varlığı ve gayrimenkulleri
Zeki Paşa Yalısı’nın dışında, Baştımar Ailesi’nin İstanbul’un farklı noktalarında mülklerinin bulunduğu iddia edilmektedir. Ancak aile, kamuoyunda görünür olmayı tercih etmediği için gayrimenkullerinin tam listesi bilinememektedir.
Basına yansıyan bilgilere göre:
-
İstanbul Boğaz hattında tarihi yapılar
-
Çeşitli bölgelerde arsalar
-
Aileden kalan konak ve köşkler
aile varlıkları arasında yer alıyor olabilir.
Baştımarlar, yıllardır düşük profilli bir yaşam tarzı benimsediği için mal varlıklarıyla ilgili bilgiler genellikle kulislerde dolaşmaktadır.
Baştımar Ailesi üyeleri kimlerdir?
Ailenin bilinen önemli üyeleri şöyledir:
-
Zeki Baştımar – TKP lideri
-
Saffet Baştımar – CHP milletvekili
-
Hafız Mehmet – 1926 İzmir Suikastı davasında idam edilen Trabzon Mebusu
-
Dündar Baştımar
-
Ayşe Baştımar
-
Refika Hanım – Gazi Ethem Paşa’nın torunu olduğu bilinir
-
Meliha Baştımar – Zeki Paşa Yalısı’nın en bilinen mirasçılarından biri
Bu geniş aile yapısı, hem Osmanlı hem Cumhuriyet tarihine temas eden bir geçmişi yansıtmaktadır.
Baştımar Ailesi hangi ideolojilere sahiptir?
Aile, Türkiye’nin siyasi tarihinde eşine az rastlanan bir çeşitliliğe sahiptir. Aynı aileden hem komünist hem de muhafazakâr çizgide siyasetçilerin çıkması, Baştımar Ailesi’nin entelektüel çeşitliliğinin en açık göstergesidir.
Bu çeşitlilik:
-
Ailenin farklı dönemlerde farklı siyasi akımlara yön vermesine
-
Türkiye’nin çalkantılı siyasi geçmişine doğrudan tanıklık etmesine
zemin hazırlamıştır.
Baştımar Ailesi’nin trajik olayları
Aile tarihi yalnızca başarılarla değil, trajik sayılabilecek olaylarla da anılmaktadır:
-
Hafız Mehmet’in idamı (1926)
-
Akrabalık bağı bulunan Banker Kastelli (Abidin Cevher Özden) olayları
Bu olaylar, Türkiye’nin siyasi ve ekonomik çalkantılarının aile üzerinde bıraktığı izlerin göstergesidir.
Baştımar Ailesi ne iş yapar?
Ailenin günümüzde aktif olarak yönettiği büyük bir holding veya şirket bilinmemektedir. Geçmişte:
-
Tütün ticareti
-
Gayrimenkul yatırımları
-
Ticari girişimler
ile uğraştıkları bilinir.
Bugün ise ailenin gelir modelinin aktif işlerden çok varlık yönetimi ve gayrimenkul değerleri üzerinden ilerlediği düşünülmektedir.
Baştımar Ailesi’nin şirketleri var mı?
Aileye ait güncel şirket bilgileri resmi kayıtlarda bulunmamaktadır. Bu nedenle, aileye bağlı bir şirket var mı sorusunun yanıtı kesin değildir. Ancak geçmişte ticari faaliyetlerde bulundukları bilinmektedir.
Baştımar Ailesi Türkiye’de nasıl bir etkiye sahip?
Aile:
-
Siyasi geçmişi
-
Entelektüel birikimi
-
Tarihi gayrimenkulleri
-
Osmanlı’dan gelen kültürel bağlantıları
nedeniyle Türkiye’nin elit ve etkili aileleri arasında gösterilmektedir.