Bel kelimesi eş sesli (sesteş) midir? Günlük hayatta hem anatomiyle hem de farklı alanlarla ilgili kullanılan “bel” sözcüğü, aynı yazılışa sahip olmasına rağmen birden fazla anlama geldiği için Türkçede eş sesli (sesteş) kelimeler arasında yer alır. Bu yönüyle dil bilgisi konularında sıkça örnek gösterilen kelimelerden biridir.
Bel Ne Demek?
Bel kelimesi Türkçede çok eski dönemlerden beri kullanılan köklü bir sözcüktür. En yaygın anlamıyla “orta” kavramını karşılar. Ancak kullanım alanına göre anlamı değişir ve bu durum onu sesteş bir kelime hâline getirir.
Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde “bel” kelimesi birden fazla anlamla yer alır.
Bel Eş Sesli (Sesteş) midir?
Evet, bel kelimesi eş seslidir (sesteştir).
Yazılışı ve okunuşu aynı olmasına rağmen, farklı anlamlar taşıdığı için sesteş kelimeler grubunda değerlendirilir.
Bel Kelimesinin Eş Sesli Anlamları
Bel sözcüğünün başlıca anlamları şunlardır:
1. İnsan Vücudunda Bel (Anatomik Anlam)
-
Göğüs ile karın arasında yer alan, kemer ya da kuşak bağlanan vücut bölgesidir.
-
İnsanlarda olduğu gibi bazı hayvanlarda da kuyruk ile gövde arasındaki orta kısım için kullanılır.
Örnek:
Uzun süre ayakta kaldığı için beli ağrımaya başladı.
2. Tarım Aleti Olarak Bel
-
Toprağı kazmak, havalandırmak veya çapalamak için kullanılan, ucu sivri ve saplı tarım aletidir.
-
Fiil hâli halk arasında “bel bellemek” şeklinde kullanılır.
Örnek:
Bahçeyi ekmeden önce bel ile toprağı güzelce belledi.
3. Coğrafya ve Denizcilikte Bel
-
Dağlar arasındaki geçitlere “bel” denir.
-
Gemilerde ve büyük taşıtlarda orta bölümü ifade eden teknik bir terim olarak da kullanılır.
Örnek:
Dağ belini aşmadan köye ulaşmak mümkün değil.
4. Mecaz ve Halk Dili Kullanımı
-
“Bel bağlamak” deyiminde olduğu gibi umut etmek, güvenmek anlamı taşır.
-
“Beli bükülmek” deyimi yaşlanmak veya güçten düşmek anlamına gelir.
Örnek:
Bu işte sana bel bağlamıştık ama yanıldık.
5. Halk Arasında Kullanılan Anlam (Bel Suyu)
-
Halk dilinde “bel suyu”, sperm veya meni anlamında kullanılır.
-
Eski metinlerde “nutfe” kelimesiyle eş anlamlıdır.
Örnek:
Halk arasında bel suyu deyimi sıkça kullanılır.
Bel İle İlgili Deyimler ve Anlamları
-
Bel bağlamak: Birine güvenmek, umut etmek
-
Beli bükülmek: Yaşlanmak, güçten düşmek
-
Bel vermek: Destek olmak, yardım etmek
Bel İle İlgili Eş Sesli Örnek Cümleler
-
Anatomik anlam:
Ağır yük kaldırınca beli tutuldu.
-
Tarım aleti anlamı:
Tarlada bel ile saatlerce çalıştı.
-
Coğrafi anlam:
Kervan dağ belinden geçerek yoluna devam etti.
-
Mecaz anlam:
Geleceği için yalnızca kendi emeğine bel bağladı.
Bel Kelimesi Neden Sesteştir?
Bel kelimesi;
-
Aynı yazılışa sahiptir
-
Aynı şekilde okunur
-
Ancak farklı ve bağımsız anlamlar taşır
Bu özellikleriyle Türkçede eş sesli (sesteş) kelimeler arasında yer alır ve dil bilgisi açısından önemli bir örnek oluşturur.