Cümle kelimesinin eş anlamlısı tümcedir. TDK’ye göre cümle; bir düşünceyi, duyguyu, isteği veya hükmü bildiren kelime dizisidir. Cümle kelimesi ayrıca yan anlamlarıyla “hepsi”, “herkes” ve “tamamen” anlamlarında da kullanılabilir. Türkçede sıklıkla kullanılan bu kelimenin anlamdaşları öğrenciler tarafından en çok araştırılan sözcükler arasındadır.
Cümle Ne Demektir?
Türk Dil Kurumu’na göre cümle; tek başına bir yargı bildiren, çoğunlukla özne–yüklem ilişkisi üzerine kurulan söz dizisidir. Bir duygu, düşünce, emir ya da soru ifade edebilir. Dil bilgisinin temel kavramlarından biridir ve hem yazılı hem sözlü anlatımda önemli bir yer tutar.
Cümlenin temel özellikleri:
-
Anlamlı bir söz dizisi olması
-
Yargı bildirmesi
-
En az bir yüklem içermesi
-
Gerektiğinde yardımcı cümleciklerle genişleyebilmesi

Cümle Kelimesinin Eş Anlamlıları
Cümle kelimesi farklı bağlamlarda birden fazla anlamdaş ya da yakın anlamlı kelimeyle kullanılabilir:
Tümce (Tam eş anlamlı)
-
Cümle ile birebir aynı anlamdadır.
-
Dil devrimi sonrası Türkçeye yerleşmiştir.
-
Yazılı ve akademik dilde sık kullanılır.
Örnek:
“Bu tümcenin yüklemi sonda yer alıyor.”
Hepsi (Yan anlam)
Cümle kelimesi, “topluca, bütün olarak” anlamında kullanılabilir.
Örnek:
“Bunların cümlesi senin için.”
Herkes (Yan anlam – Zamir kullanımı)
Bazı eski ve edebi kullanımlarda cümle kelimesi “herkes” anlamına gelir.
Örnek:
“Evdeki cümle sustu.”
(= Evdeki herkes sustu.)
Tamamen / Cümleten (Yakın anlam – Zarf)
Cümleten sözcüğünden türeyen bu kullanım “tamamıyla, bütünüyle” anlamı taşır.
Örnek:
“Olanları cümleten unuttum.”
(= Tamamen unuttum.)

Cümle Eş Anlamlısı Kapsamlı Liste
| Anlam | Eş / Yakın Anlamlı Kelime |
|---|---|
| Dil bilgisi terimi | Tümce |
| Tamamı, hepsi | Hepsi |
| Herkes | Herkes |
| Tamamen | Cümleten |
Cümle Kelimesiyle Örnek Kullanımlar
-
“Bu cümlede özneyi bulabilir misin?”
-
“Metindeki tümceler oldukça akıcı.”
-
“Sınıftaki cümle sessizleşti.”
-
“Düşüncelerimi cümleten değiştirdi.”
Cümle Kelimesinin Kullanıldığı Kalıplar
Kelime birçok deyim ve tamlamada da bulunur:
-
Devrik cümle
-
Birleşik cümle
-
Cümle kapısı (sembolik bir anlatım)
-
Cümleten
-
Ezcümle (özetle, sonuç olarak)




