7 Ağustos 2023 Derince Limanında bulunan TMO tahıl terminalinde büyük bir toz patlaması meydana geldi.2 Ölüm ve 10 yaralı.
11 Ağustos 2023-Fransa La Rochelle Liman’ında bulunan tahıl terminalinde ,tahıl taşıyan konveyörlerde başlayan bir yangın,silolara sıçrayarak dört silolda büyük zarara yol açtı.
Temmuz 2023 Brezila’nın kuzeyinde bulunan bir tahıl terminalinde benzer bir toz patlaması yaşandı.
8 ölüm ve 11 yaralı.
Purdue Üniversitesi Tarım Araştırma grubu’na göre 2022 yılında ABD’de 9 farklı tahıl işletmesinde tahıl tozu patlaması yaşandı…
Son on yıllık araştırmalarda ortalama senede 8 toz patlaması olayın meydana geldiğini ortaya koymuştur.Etanol tesisi-yem fabrikası-tahıl elavatörü-pirinç öğütme tesisi ve tahıl işlemesi dağılımıyla patlama olayları yaşanmıştır.
Yeterli miktarda toz halinde malzeme-Bu yanıcı malzemenin havada dağılmış ve asılı olduğu bir durum-Kapalı bir ekipman veya ortam-Tozu alevlendirecek nitelikte bir alev kaynağı ve Oksijen kaynağı, TOZ PATLAMALARININ SEBEPLERİ OLARAK SAYILABİLİR.
Bu şartların bir arada oluşması ile son derece hızlı bir şekilde toz patlaması oluşarak ekipmana ve etrafa zarar verecektir. Genel de toz patlaması öncelikle bir ekipman içerisinde başlar ve bağlantılı boru hatlarından veya transfer proseslerinden hızla ilerleyerek ,bağlantılı ekipmanlarda veya ortamda ikinci toz patlaması söz konusudur. İkincil toz patlamasının etkisi,birincil toz patlamasının çok çok üstünde olur.
MALT-MISIR-TAHIL,KARIŞIK-PİRİNÇ-BUĞDAY Tesislerinde kullanılan birçok malzeme yanıcıdır.Üretim esnasında proseslerde oluşacak bu toz bulutları toz patlama riskleri oluşturur.Tozun parçacık büyüklüğü ve rutubet oranı,alevlenebilirliği önemli ölçüde etkileyecektir.Tozun rutubet oranı ve parçacık büyüklüğü azaldıkça,toz patlama hassasiyeti artar. Sonuç olarak ta TOZ PATLAMALARI olur.
EN1127-1 standardına göre Kaynak işlemlerinden-Toz toplama ünitesinde kıvılcım-Kurutucu da kıvılcım-toz toparlayıcı arızası vb..toplam da 14 farklı tutuşturma kaynağının oluşması mümkündür.
Yüksek kapasiteli elevatör,konveyör,silo ve benzeri prosesleri içeren tesislerde,üretim esnasında ekipmanların içlerinde tozların havada uçuşması sonucu patlayıcı ortam oluşması ÇOK yüksek olasılıklı bir durumdur.
Dolayısıyla;
Patlama tahliye kapakları-patlama basıncına dayanımlı proses tasarımları-patlama sönümleme sistemleri-alev kaynakları önlemleri-Temizlik,toz emme,toz oluşumunu engelleme,vakumlama vb..yanıcı tozun azaltılması-Oksijen oranı düşük ortamda üretim-Patlama yayılmasını engelleyecek izolasyon sistemleriyle Toz patlamalarına koruyucu ve engelleyici önlemler olarak sayılabilir.
Çok daha fazla sayfa ve Teorik bilgi paylaşımı yapmak mümkün..
Vurgulamak istediğimiz konu;
Ülkemiz bu temelli tesis sayımız oldukça fazladır .Özellikle Tahıl İşletmelerinde TOZ Patlama ve yangın için çok uygun alanlardır.
Odaklanılması gereken , her tesisisin kendi özeline ait yapısı farklılık arz ettiğinden,Her işletme de öncelikle, mevcutun fotoğrafının konunun uzmanlarınca çekilmesidir. Ardından yapılması gereken yol haritaları hızla yeni bir olumsuz yaşanmadan uygulanmalıdır.Ayrıca uygulama yetmez periyodik kontrölleri de hiçbir suretle aksatılmamalıdır.
Necmi Hoca, Sakarya ilinde meydana gelen son olay neden kaynaklanıyor..? 0ndan hiç bahsetmiyorsunuz….! Demiyorsunuzdur mutlaka….,
Gelen geri dönüşler ile işin teorisi ; Toz patlama kaynaklı olma olasılığı yüzde 80’nin üzerinde olduğu
ön tesbitine bizi yönlendirmektedir.
Kaynaklar: Emre Ergun (IEP TECHNOLOGIES ALMANYA)-Hüsnü Baysal( Kocaeli Üniversitesi)