Günlük konuşmada, okul derslerinde ve yazılı anlatımda en sık karşılaşılan kelimelerden biri **“isim”**dir. Hem “kişiye verilen ad” anlamında hem de dil bilgisi terimi olarak sıkça kullanıldığı için isim eş anlamlısı konusu da dönem dönem merak edilir. Eş anlamlı (anlamdaş) kelimeler, yazılışları farklı olsa bile aynı kavramı karşılar ve doğru bağlamda kullanıldığında cümlenin anlamını bozmaz. Bu içerikte TDK (Türk Dil Kurumu) açıklamaları temel alınarak “isim” kelimesinin eş anlamlıları, yakın anlamlıları ve örnek kullanımları ayrıntılı şekilde derlenmiştir.

İsim Ne Demek?

İsim, Türkçeye Arapçadan geçmiş bir kelimedir ve birden fazla bağlamda kullanılır. TDK’de isim; en genel anlamıyla varlıkları, kavramları, kişileri ve durumları adlandırmaya yarayan sözcük olarak değerlendirilir. Dil bilgisi açısından “isim” bir kelime türüdür ve cümle içinde farklı görevler üstlenebilir.

İsim kelimesi şu alanlarda sık kullanılır:

  • Günlük dil: “Çocuğun ismi ne?”

  • Dil bilgisi: “İsim tamlaması, isim-fiil, isim soylu sözcük”

  • Mecaz/Genel kullanım: “Edebiyatın önemli isimleri”, “Tanıdık bir isim”

Bu nedenle eş anlamlı seçerken, “isim”in cümlede hangi anlamda kullanıldığı mutlaka dikkate alınmalıdır.

Isim Es Anlamlisi Nedir

İsim Eş Anlamlısı Nedir?

TDK’ye göre isim kelimesinin en temel ve doğrudan eş anlamlısı:

  • Ad

Cümlede “isim” yerine “ad” yazıldığında, anlam genellikle korunur.

Kısa örnek:

  • “Onun ismi ne?” → “Onun adı ne?”

İsim Kelimesinin Eş Anlamlıları ve Yakın Anlamlıları

“İsim” kelimesiyle ilişkili sözcükleri iki grupta düşünmek daha doğru olur:

1) Doğrudan eş anlamlı (birebir)

  • Ad (en yaygın ve doğru eş anlamlı)

2) Bağlama göre yakın anlamlı / ilişkili

Bu kelimeler her cümlede “isim” yerine birebir geçmez; kullanım alanı farklıdır:

  • Esma (isimler anlamında; “isim”in çoğul/terimsel kullanımıyla ilişkilidir)

  • Lakap (kişiye sonradan takılan ad)

  • Nam / şan (isim = ün/itibar anlamında, mecaz kullanımda yakınlaşır)

Not: “Esma” ve “lakap”, çoğu zaman isimle ilgili kelimelerdir ama her cümlede doğrudan “isim” yerine kullanılamaz.

Isim Es Anlamli

“Ad” ile “İsim” Arasındaki İnce Fark

Günlük kullanımda ad ve isim çoğu zaman aynı anlamda kullanılır. Ancak bazı bağlamlarda küçük bir ton farkı oluşabilir:

  • Ad: Daha Türkçe, daha sade kullanım (özellikle konuşma dilinde çok yaygın)

  • İsim: Daha resmî, daha genel ve dil bilgisi terimi olarak da güçlü kullanım

Örnek:

  • “Adını yaz” (günlük)

  • “İsminizi yazınız” (resmî)

İsim Kelimesinin Cümle İçinde Kullanımı

İsim kelimesi farklı anlamlarda cümleye girebilir. Aşağıdaki örnekler, anlam ayrımını netleştirir:

A) Kişinin adı anlamında

  • “Kızımız olursa ismini Defne koyacağız.”

  • “Bu formda isim ve soyisim alanını doldurunuz.”

B) Dil bilgisi terimi olarak

  • “Bugün Türkçe dersinde isim tamlaması konusunu işledik.”

  • “Cümlede isim görevinde kullanılan sözcükleri bul.”

C) “Ünlü kişi / önemli kimse” anlamında (mecaz)

  • “Sinemanın önemli isimleri ödül töreninde buluştu.”

  • “Bu alanda tanınan bir isim hâline geldi.”

İsmin Eş Anlamlısı “Ad” ile Örnek Cümleler

Aşağıdaki örneklerde “isim” yerine “ad” kullanıldığında anlam bozulmaz:

  • “Bu yarışmada isim yapmak kolay değil.”
    → “Bu yarışmada ad yapmak kolay değil.”

  • “Onun ismini duyunca şaşırdım.”
    → “Onun adını duyunca şaşırdım.”

  • “Bu durum için isim vermeye gerek yok.”
    → “Bu durum için ad vermeye gerek yok.”

Esma, Lakap ve Nam: Ne Zaman Kullanılır?

Bu bölüm, yanlış eş anlamlı kullanımını önlemek için önemli:

  • Esma: “İsimler” anlamına gelir; genellikle dinî/terimsel kullanımda görülür.

    • Örnek: “Esma-i Hüsna” (En güzel isimler)

  • Lakap: Kişiye sonradan takılan ad.

    • Örnek: “Arkadaşları ona ‘Kara’ lakabını takmış.”

  • Nam / Şan: “İsim” kelimesinin “ün, şöhret” anlamına yaklaştığı yerler.

    • Örnek: “Kısa sürede nam saldı.” (Burada “isim” = ün)

İsim Eş Anlamlısı Sıkça Sorulan Sorular

İsim kelimesinin eş anlamlısı nedir?

  • Ad

İsim ve ad aynı mı?

İhtiyaç Eş Anlamlısı Nedir? İhtiyaç Kelimesinin Eş Anlamlısı
İhtiyaç Eş Anlamlısı Nedir? İhtiyaç Kelimesinin Eş Anlamlısı
İçeriği Görüntüle

  • Çoğu kullanımda evet. Özellikle “kişinin adı” anlamında birebir eşleşir.

Esma isimle aynı şey mi?

  • “Esma” genellikle “isimler” anlamındadır ve daha özel/terimsel bir kullanımdır.

Lakap isim yerine geçer mi?

  • Her zaman hayır. Lakap, “sonradan takılan isim”dir; isim kavramıyla ilişkilidir ama birebir eş anlamlı değildir.