Türkçede hem günlük konuşma dilinde hem de yazılı metinlerde sıkça karşılaşılan sözcüklerden biri lisan kelimesidir. Özellikle eğitim, edebiyat ve resmi yazışmalarda kullanılan bu kelimeyle ilgili olarak “lisan kelimesinin eş anlamlısı nedir?” sorusu sıkça araştırılmaktadır. Türk Dil Kurumu (TDK) verilerine göre lisan kelimesinin yalnızca bir adet doğrudan eş anlamlısı bulunmaktadır.
Lisan Kelimesinin Eş Anlamlısı Nedir?
TDK’ye göre lisan kelimesinin eş anlamlısı dil sözcüğüdür.
Bu iki kelime yazılış ve okunuş bakımından farklı olsa da anlam bakımından tamamen aynıdır ve cümle içinde birbirlerinin yerine sorunsuz şekilde kullanılabilir.
-
Lisan = Dil
Lisan Kelimesi Ne Demek?
Türk Dil Kurumu sözlüğüne göre lisan kelimesi şu anlamlara gelmektedir:
-
İnsanların düşünce ve duygularını ifade etmek için kullandıkları sözlü ve yazılı iletişim sistemi
-
Bir topluma veya millete özgü konuşma ve anlaşma aracı
-
Dil
Bu yönüyle lisan kelimesi, hem bireysel hem de toplumsal iletişimin temel unsurlarından biri olarak kabul edilir.
Lisan Kelimesinin Kökeni
Lisan kelimesi Arapça kökenli bir sözcüktür. Türkçeye Arapçadan geçmiş ve özellikle Osmanlı Türkçesi döneminde yaygın olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise daha çok dil kelimesi tercih edilmekle birlikte, lisan sözcüğü hâlâ resmî, edebî ve akademik metinlerde kullanılmaktadır.
Lisan ve Dil Arasındaki Kullanım Farkı
Anlam bakımından tamamen aynı olan lisan ve dil kelimeleri arasında kullanım tercihi açısından bazı farklılıklar bulunur:
-
Dil: Günlük konuşma dilinde daha yaygın kullanılır.
-
Lisan: Daha resmî, edebî veya akademik bir anlatımda tercih edilir.
Bu fark, anlamdan değil üsluptan kaynaklanmaktadır.
Lisan Kelimesinin Eş Anlamlısı ile Cümle İçinde Kullanımı
-
Yabancı bir lisan öğrenmek, farklı kültürleri tanımayı kolaylaştırır.
-
Yabancı bir dil öğrenmek, farklı kültürleri tanımayı kolaylaştırır.
-
Bu metin sade bir lisanla kaleme alınmıştır.
-
Bu metin sade bir dille kaleme alınmıştır.
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi, lisan ve dil kelimeleri cümle içinde aynı anlamı koruyarak kullanılabilmektedir.
Lisan Kelimesi Hangi Alanlarda Kullanılır?
-
Eğitim ve öğretim içeriklerinde
-
Edebî eserlerde
-
Akademik ve bilimsel çalışmalarda
-
Resmî yazışmalarda
-
Tarihî ve kültürel metinlerde
Özellikle “yabancı lisan”, “ana lisan”, “resmî lisan” gibi kalıplar hâlâ yaygın şekilde kullanılmaktadır.