TBMM'de Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi komisyonunun üçüncü toplantısı 7. saatin sonunda sona erdi. Toplantı boyunca 38 milletvekili söz aldı.
Gelecek toplantının 19 ve 20 Ağustos'ta gerçekleşmesi kararlaştırıldı.
İyi Parti'nin komisyondaki boş koltukları yerine AK Parti, Denizli Milletvekili Cahit Özkan'ın; CHP, Ankara Milletvekili Umut Akdoğan'ın; DEM Parti, İstanbul Milletvekili Celal Fırat'ın ismini Meclis Başkanlığına ulaştırdı.
AK Parti'nin komisyondaki üye sayısı 22'ye, CHP'nin 11'e ve DEM Parti'nin 5'e çıktı.
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülüstan Kılıç Koçyiğit, "Bugün, gerçek anlamda Türkiye'nin iç barışını ve Türkiye'nin iç barışıyla da beraber bölge barışını kurmaya ihtiyacımız var. Bunu siyaset üstü, siyasi çıkar üstü görmezsek yarın, öbür gün olabilecek her türlü olumsuzluğun vebalini, sorumluluğunu hep beraber almış oluruz." dedi.
Koçyiğit, Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu'nda partisinin Komisyonun gündemine ilişkin önerilerini dile getirdi.
Tarihi bir süreçte, tarihi bir iş yaptıklarını söyleyen Koçyiğit, derde derman aramaya çalıştıklarını belirtti.
Komisyonun, "Türkiye'nin demokrasi açığını kapatmak, kendi sorunlarını demokratik, barışçıl yollardan, diyalog ve müzakere yoluyla çözmesi" açısından önemli olduğuna değinen Koçyiğit, öncelikleri tespit etmemeleri halinde Komisyonun başarılı olma şansı bulunmadığını öne sürdü.
Koçyiğit, "Bu Komisyon, her şeyi konuşamaz, her sorunu çözemez, her açığı kapatamaz ama bu Komisyon gerçek anlamda Kürt sorununun demokratik çözümünde yol alabilirse, bir zemini açığa çıkarabilirse, bu sürecin toplumsallaşmasına yol açabilirse çok önemli bir eşiği daha atlamış oluruz." dedi.
Demokrat Parti İzmir Milletvekili Haydar Altıntaş, Türkiye'nin de içinde bulunduğu bölgede meydana gelen gelişmelere bakıldığında Türkiye'nin ciddi problemlerle karşı karşıya olduğunu, meydana gelen uluslararası çalışmaların hiçbirinde devletin temsiliyetini göremediğini öne sürdü. Altıntaş, "O bakımdan Dışişleri Bakanımızın komisyona gelerek bu konulardaki endişelerimizi ortadan kaldırması belki bu Terörsüz Türkiye problemine yardımcı olabilir. Aksi takdirde bu telafi edilmezse kendimize soracağımız soru 'biz masada mıyız yoksa menüde miyiz?' sorusuna cevap aramak durumuyla karşı karşıya kalırız." sözlerini sarf etti.
Demokratik Sol Parti Genel Başkanı Önder Aksakal, tasfiyesi beklenen örgütlerin yasal yapılar olmadığını ve yarın yeniden faaliyet gösterip göstermeyeceklerine dair bir güvence olmadığını belirtti. Aksakal, "Teslim ve tasfiye süreci nesnel ve fiziki olarak yaşanmadıkça diğer konulara girilmesini hangi kurum ve kişilerle görüşülmesini, konuşulmasını gerçekçi bulmadığımızı belirtmek isterim." dedi.
EMEP İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, komisyonda 4 başlıkta önceliklerin belirlenmesini istedi. Birinci başlığın "kalıcı barış kapsamında silahların bırakılma sürecinin" hızla tamamlanması için yapılacak düzenlemeler olduğunu dile getiren Bayhan, ikinci başlığın cezaevlerindeki durum olduğuna işaret etti. Bayhan, "Cezaevleri açısından atılacak adım, Türkiye'de kapasite sorunu da dahil bir bütün olarak adli ve siyasi ayrımı yapılmaksızın halka karşı işlenmiş suçlar dışındaki bütün tutuklu ve mahkumların affını içeren bir genel af önerisinin çerçevesinin oluşturulması." değerlendirmesinde bulundu.
Bayhan, üçüncü başlık olarak komisyonun dinleyeceği kurum ve kişilerin bir an önce belirlenmesi gerektiğini söyledi. Bayhan, dördüncü başlığın ise demokratik hak ve özgürlükler için belirlenecek öncelikler olduğunu kaydetti.
Türkiye İşçi Partisi İstanbul Milletvekili Ahmet Şık, Kürt meselesinin siyasi çözümü için atılması gereken adımları sıraladıkları siyasi raporu Meclis Başkanlığı'na yakında sunacaklarını söyledi.
Şık, komisyonun Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının eksiksiz bir biçimde uygulanacağına ilişkin bir siyasi irade ortaya koyması gerektiğini belirtti.
Yeniden Refah Partisi İstanbul Milletvekili Doğan Bekin, komisyonun önünde tarihi bir sorumluluk olduğunu vurguladı. Bekin, ayrıştırıcı değil birleştirici politikaların öncelenmesini istedi. Bekin, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın da komisyonda dinlenmesinin faydalı olacağını belirtti
HÜDA Par Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu da komisyon çalışmalarının hayırlı olmasını temenni etti.
Zarar gören kardeşliği onarmak için çalıştıklarını söyleyen Yapıcıoğlu, bu amaca zarar verecek dil ve üsluptan şiddetle kaçınmaları gerektiğini belirtti.
Sorunun hukuki çözümü, hukuki çerçeve ve yasal düzenlemeler için bir alt komisyon kurulmasının faydalı olacağını dile getiren Yapıcıoğlu, komisyonda yapılacak işlerin kolay olmadığını söyledi.
Sürecin çözüme kavuşmaması için çok sayıda kişi ve kurum olduğunu savunan Yapıcıoğlu, şöyle konuştu:
"Bu komisyonda görev alan herkesin hayırlı bir sonuç istediğini varsayarak ve inanarak diyorum ki, zaten kolay olmayan işimizi daha da zorlaştırmayalım. Komisyon çalışmaları kapsamında davet edilecek kurumlar ve kişilerle ilgili talep ve önerilerimizi, ayrıca yürütülecek çalışmalar ve tahkim ile ilgili düşüncelerimizi yazılı olarak sunacağız. Son olarak, kalplerde kin ve husumet duygularının kalmadığı bir gelecek inşasına, kardeşliğin edebiyatını yapmayı geride bırakıp kardeşliğin hukukunun tesise katkı sunmaya muvaffak olabilme temennisiyle komisyonumuza hayırlı çalışmalar diliyorum."
CHP komisyon görüşmelerine katılması için sivil toplum kuruluşları, kanaat önderleri ve akademisyen önerilerinin alınması için davet edilecek listesini sundu.