Temiz kelimesinin eş anlamlısı, hem öğrenciler hem de günlük dilde anlatımını zenginleştirmek isteyenler tarafından sıkça araştırılmaktadır. Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre birden fazla anlam taşıyan temiz sözcüğü, kullanıldığı bağlama göre farklı eş anlamlı kelimelerle karşılanabilmektedir. Peki temiz eş anlamlısı nedir, TDK’ye göre temiz ne demektir ve hangi sözcüklerle aynı anlamda kullanılır? İşte detaylı ve örnekli anlatım…
Temiz Eş Anlamlısı Nedir?
Eş anlamlı (anlamdaş) kelimeler; yazılışları farklı olmasına rağmen anlam bakımından aynı olan sözcüklerdir. Temiz kelimesi de bu özelliği taşıyan ve birden fazla eş anlamlıya sahip sözcükler arasında yer alır. TDK ve yaygın kullanım dikkate alındığında temiz kelimesinin eş anlamlıları şunlardır:
Arı, pak, hijyenik, nezih, münezzeh, necip.
Bu kelimeler temiz sözcüğünün yerine kullanılabilir; ancak her biri her bağlamda aynı etkiyi yaratmayabilir. Örneğin “hijyenik” daha çok sağlık ve temizlik koşulları için kullanılırken, “nezih” ahlaki ya da sosyal ortamlar için tercih edilir.
Temiz Ne Demek? TDK’ye Göre Anlamı
Türk Dil Kurumu’na göre temiz kelimesi sıfat ve zarf görevlerinde kullanılabilen çok anlamlı bir sözcüktür. Başlıca anlamları şunlardır:
Kirli olmayan, pislikten arınmış olan.
Özenle, düzgün ve kusursuz biçimde yapılmış.
Defosu bulunmayan, kullanılmamış ya da az kullanılmış.
Mecaz anlamda ahlaken lekesiz, dürüst ve güvenilir.
Sabıka kaydı bulunmayan kişi.
Zarf olarak; kirlenmeden, düzgün bir şekilde yapılan işi ifade eder.
Bu anlam çeşitliliği, temiz kelimesinin neden farklı eş anlamlılarla kullanılabildiğini açıkça göstermektedir.
Temiz Kelimesinin Eş Anlamlıları Cümle İçinde Nasıl Kullanılır?
Temiz kelimesiyle eş anlamlı sözcükler, aynı cümlede birlikte kullanılmamalıdır. Doğru kullanımda anlam bozulmaz, yanlış kullanımda ise anlatım bozukluğu oluşur. Örnekler:
-
Ev gerçekten çok temiz.
-
Ev gerçekten çok pak.
-
Burası oldukça nezih bir semt.
-
Bu ortam son derece temiz.
-
Ameliyathaneler hijyenik olmalıdır.
-
Ameliyathaneler temiz olmalıdır.
Görüldüğü gibi kelime değişse bile cümlenin anlamı korunmaktadır.
Temiz Kelimesi Hangi Alanlarda Kullanılır?
Temiz kelimesi yalnızca fiziksel temizlik için değil, aynı zamanda ahlak, düzen, iş disiplini ve sosyal yaşamla ilgili durumları ifade etmek için de kullanılır. Bu yönüyle hem somut hem de soyut anlamlarda değerlendirilen güçlü bir Türkçe sözcüktür.
Temiz Eş Anlamlısı Sık Sorulan Sorular
Temiz kelimesinin eş anlamlısı nedir?
Temiz kelimesinin eş anlamlıları arı, pak, hijyenik, nezih, münezzeh ve necip sözcükleridir.
Pak ve temiz aynı anlama mı gelir?
Evet, pak kelimesi temiz ile aynı anlama gelir ve cümlede birbirinin yerine kullanılabilir.
Temiz kelimesi mecaz anlamda kullanılır mı?
Evet, temiz kelimesi mecaz anlamda ahlaklı, dürüst ve lekesiz anlamlarında da kullanılır.
TDK’ye göre temiz ne demektir?
TDK’ye göre temiz; kirli olmayan, özenli yapılmış, kusursuz ve ahlaken lekesiz anlamlarına gelir.
