Yoğun bakımda entübe olan, solunum cihazına bağlı veya bilinci kapalı bir hastanın ölümünün yaklaştığını gösteren bazı klinik işaretler bulunabilir. Bu belirtiler; solunum, dolaşım, bilinç ve organ fonksiyonlarındaki kritik değişikliklerle birlikte değerlendirilir. Ancak unutulmamalıdır ki bir hastanın ölüp ölmeyeceği yalnızca uzman hekimlerin tıbbi değerlendirmesiyle kesin olarak anlaşılabilir.
Aşağıda yoğun bakım hastalarında görülebilen ölüm belirtileri, hiperkapni etkileri, solunum cihazına bağlı hastaların yaşam süresi ve ölümü yaklaşan kişilerin davranışları hakkında kapsamlı bilgiler yer almaktadır.
Yoğun Bakımdaki Hastanın Öleceği Nasıl Anlaşılır?
Yoğun bakım ünitelerinde hastaların hayati fonksiyonları sürekli olarak cihazlarla izlenir. Yaklaşan ölümün bazı tıbbi göstergeleri erken fark edilebilir. Bu belirtiler, özellikle entübe veya bilinci kapalı hastalarda daha belirgin hâle gelir.
1. Solunum Düzeninde Bozulma
-
Nefes alıp verme aralıklarının uzaması
-
Solunum düzensizliği (Cheyne–Stokes solunumu)
-
Solunum cihazının hastayı taşımakta zorlanması
-
Oksijen satürasyonunun düşmesi
Bu durum, vücudun oksijen ihtiyacını karşılayamadığını ve solunum merkezinin zayıfladığını gösterir.
2. Kan Basıncında Keskin Düşüş
Düşük tansiyon, organlara yeterli kan gitmediğini ve dolaşım sisteminin çökmeye başladığını gösteren kritik bir bulgudur.
3. Kalp Ritmi Değişiklikleri
-
Aşırı hızlanma (taşikardi)
-
Çok yavaşlama (bradikardi)
-
Ritmin düzensizleşmesi (aritmi)
Kalbin normal işlevini kaybetmeye başladığını gösteren bu değişiklikler, ölüm riskinin arttığı dönemlerde sık gözlemlenir.
4. Bilinç ve Refleks Kaybı
-
Göz bebeklerinin ışığa yanıt vermemesi
-
Ağrıya tepkinin olmaması
-
Tam bilinç kapanması
Bu, beynin artık yeterli oksijen ve kanı alamadığının en önemli göstergelerindendir.
Diğer Ölüm Belirtileri Nelerdir?
Ölümün yaklaştığını gösteren tıbbi belirtiler yalnızca solunum ve kalple sınırlı değildir. Vücut genel olarak kapanma sürecine girer.
İdrar Miktarında Azalma
Böbreklerin çalışmayı durdurduğunu gösterir. Bu genellikle çok kritik bir döneme işarettir.
Ciltte Solukluk ve Morarma
Dolaşımın zayıflamasıyla:
-
Dudaklar
-
Parmak uçları
-
Ayak ve el bölgeleri
morarmaya başlar. Bu durum “siyanotik görüntü” olarak bilinir.
Beden Isısında Düşüş
Vücut yeterli kan akışı sağlayamadığında ısısını koruyamaz. Son dönem hastalarda bu bulgu oldukça yaygındır.
Göz Bebeği Değişiklikleri
-
Anizokori (göz bebeklerinin eşit olmaması)
-
Işığa tepkisizlik
-
Sabit bakış
Beyin aktivitesinin bozulduğunu gösterir.
Kanda Karbondioksit Yüksekliği (Hiperkapni)
Yetersiz solunum nedeniyle kandaki karbondioksit seviyesi yükseldiğinde hiperkapni gelişir. Bu durum şu belirtilere yol açabilir:
-
Şiddetli baş ağrısı
-
Bilinç bulanıklığı
-
Uyku hâli – koma
-
Kalp ritim bozuklukları
-
Ani solunum durması
Hiperkapni, entübe ve bilinci kapalı hastalarda ölümün yaklaşmasının en önemli laboratuvar bulgularından biridir.
Solunum Cihazına Bağlı Bilinci Kapalı Hastalar Ne Kadar Yaşar?
Bu hastaların yaşam süresi çok değişkendir; birkaç faktöre bağlıdır:
-
Altta yatan hastalık
-
Organ fonksiyonlarının durumu
-
Kalp ve beyin aktivitesi
-
Enfeksiyon varlığı
-
Kan değerleri
Bazı hastalar cihaz desteğiyle günlerce veya haftalarca stabil kalabilirken, bazıları organ yetmezliği nedeniyle saatler içinde kaybedilebilir. Kesin bir süre vermek tıbben mümkün değildir.
Ölümü Yaklaşan İnsan Nasıl Olur?
Hastanın vücudu kapanma sürecine girdiğinde şu belirtiler görülür:
-
Nefes aralıklarının uzaması
-
Derin ve düzensiz nefes alma
-
Tansiyonun çok düşmesi
-
Kalp ritminin zayıflaması
-
Cildin soğuması ve soluklaşması
-
Bilinç tamamen kapanması
Bu süreç, genellikle saatler ile günler arasında değişebilir.
Aileler İçin Önemli Not
Bu belirtiler, hastanın yakında öleceği anlamına gelebilir ancak her hastada birebir aynı olmayabilir. Kesin değerlendirme yoğun bakım uzmanları tarafından yapılabilir. Hasta yakınlarının bu süreçte tıbbi ekiple iletişimde kalması önemlidir.
