5 Aralık ne günü? Bugün, hem Türkiye tarihi hem de dünya açısından büyük anlam taşıyan bir gün. 5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü, Türk kadınına seçme ve seçilme hakkının tanındığı tarihi anmanın yanı sıra, toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalık yaratmayı amaçlıyor. Aynı zamanda Dünya Toprak Günü ve Dünya Türk Kahvesi Günü olarak da kutlanan 5 Aralık, kültürel, çevresel ve sosyal açıdan özel bir yere sahip. Peki 5 Aralık’ın önemi nedir, neler hatırlanır ve bu günün anlamı nereden gelir?
5 Aralık Ne Günü?
5 Aralık, hem Türkiye hem de dünya takviminde birden fazla özel güne ev sahipliği yapar:
-
Dünya Kadın Hakları Günü
-
Dünya Türk Kahvesi Günü
-
Dünya Toprak Günü
-
Dünya Gönüllüler Günü (BM tarafından belirlenmiştir)
Bu nedenle 5 Aralık, sosyal farkındalıktan kültürel mirasa, çevresel duyarlılıktan demokratik gelişime kadar çok geniş bir yelpazede anlam taşır.
5 Aralık Dünya Kadın Hakları Günü
5 Aralık 1934’te Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde Türk kadınına seçme ve seçilme hakkı tanındı. Bu gelişme, Türkiye’yi kadın hakları konusunda dünyanın en ileri ülkelerinden biri haline getirdi.
Türkiye, bu hakları pek çok Avrupa ülkesinden yıllar önce kadınlara tanıdı. Bu nedenle 5 Aralık, yalnızca bir anma günü değil; aynı zamanda kadının toplumdaki yerini güçlendiren devrim niteliğinde bir aşamadır.
5 Aralık Kadın Hakları Günü’nün Temel Amaçları:
-
Toplumsal cinsiyet eşitliği bilinci oluşturmak
-
Kadınların siyasal temsilini güçlendirmek
-
Eğitim, iş yaşamı ve sosyal hayatta kadın haklarını hatırlatmak
-
Atatürk'ün kadınlara verdiği değeri gelecek nesillere aktarmak
Toplumsal cinsiyet çalışanları ve akademisyenlerin değerlendirmesine göre, 5 Aralık 1934 reformu, Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde dönüm noktası olmuş; kadınların siyasal katılımı konusunda dünyaya örnek teşkil etmiştir.
5 Aralık Dünya Toprak Günü
Toprağın korunması, sürdürülebilir tarım, iklim değişikliği ve gıda güvenliği açısından hayati önem taşıdığı için 5 Aralık, Uluslararası Toprak Bilimleri Birliği tarafından 2002’de özel gün ilan edilmiştir.
2013 yılında Birleşmiş Milletler tarafından resmen kabul edilerek küresel bir farkındalık hareketine dönüşmüştür.
Dünya Toprak Günü’nün Amaçları:
-
Toprağın insan yaşamındaki vazgeçilmez rolünü anlatmak
-
Erozyon, çölleşme ve yanlış tarım uygulamalarına dikkat çekmek
-
Sürdürülebilir üretimi teşvik etmek
-
Doğal kaynakların korunmasını desteklemek
Bugün, çevre bilincinin artırılması ve gelecek nesiller için doğal kaynakların sürdürülebilirliğini sağlamak adına kritik bir önem taşır.
Dünya Türk Kahvesi Günü
5 Aralık, yalnızca tarihî bir kazanımı değil, Türkiye’nin kültürel miraslarından birini de hatırlatır.
UNESCO'nun “Somut Olmayan Kültürel Miras” listesinde yer alan Türk kahvesi, 5 Aralık’ta dünya genelinde kutlanır.
Bu günün kutlanma amaçları:
-
Türk kahvesinin 500 yıllık kültürel geçmişini tanıtmak
-
Kültürel mirasın genç nesillere aktarılması
-
Global ölçekte Türk kahvesi farkındalığını artırmak
Türk kahvesi yalnızca bir içecek değil; toplumsal iletişimin, sohbetin, ritüellerin ve kültürel birlikteliğin simgesidir.
Birleşmiş Milletler 5 Aralık Dünya Gönüllüler Günü
1985 yılından bu yana BM tarafından kutlanan Dünya Gönüllüler Günü, topluma gönüllü katkı yapan bireyleri onurlandırır.
BM’nin bu gün için hedefleri:
-
Gönüllü çalışmaları görünür kılmak
-
Sivil toplum faaliyetlerini desteklemek
-
Toplumsal dayanışmayı artırmak
5 Aralık’ın Tarihsel ve Toplumsal Önemi
5 Aralık, yalnızca özel günlerin toplandığı bir tarih değil; toplumun birçok alanına dokunan bir kültürel, demokratik ve çevresel farkındalık günüdür.
Kadın haklarından çevre bilincine, kültürel mirastan gönüllülük faaliyetlerine kadar geniş bir çerçevede değerlendirildiğinde, 5 Aralık çok boyutlu bir anlam taşır.
5 Aralık'ın Türkiye İçin Simgesel Değeri
Türkiye’de 5 Aralık, Atatürk’ün inkılapları içerisinde kadına tanınan en büyük haklardan biri olduğu için cumhuriyet tarihinin dönüm noktaları arasında yer alır.
Bu nedenle her yıl:
-
Okullarda
-
Sivil toplum kuruluşlarında
-
Belediyelerde
-
Kamu kurumlarında
kadın hakları temalı etkinlikler düzenlenir.