Korkunun Evrimsel Kökleri
Yılanlara karşı duyulan yaygın korku, modern insanın bilinçli bir tercihi olmaktan çok, primat atalarından kalan biyolojik bir miras olarak değerlendiriliyor. Görme yeteneğimizin bu kadar keskin olmasının temel nedenlerinden biri bile, bilim insanlarına göre yılanlar olabilir.
İnsan Beyni Yılanı Tehdidi Biz Fark Etmeden Algılıyor
Antropolog ve primatolog Lynne A. Isbell’in araştırmaları, yılanlarla primatlar arasındaki milyonlarca yıla dayanan av-avcı ilişkisinin, tehdit algımızı şekillendirdiğini ortaya koyuyor. Isbell’e göre primatlar, geceleri aktif olmalarına rağmen ağaçlarda dinlenmeleri nedeniyle yılan saldırılarına açık hale geldi ve bu durum görme yetilerinin keskinleşmesini tetikledi.
Bu evrimsel süreç, insanların yılan görüntülerine karşı bilinçli farkındalıktan önce refleksif bir tepki vermesine neden oluyor.
Bilimsel Kanıtlar Teoriyi Destekliyor
Moleküler araştırmalar, Afrika ve Asya’daki primatların kobra zehrine karşı belirli bir bağışıklık geliştirdiğini gösteriyor. Buna karşın Madagaskar ve Güney Amerika’daki primatlarda böyle bir direnç bulunmuyor. Bu durum, primatların zehirli yılanlarla uzun süreli bir ortak evrim sürecinden geçtiğini destekliyor.
Isbell’in gözlemlerine göre, bir maymun daha önce hiç yılan görmemiş olsa bile, yılan görüntülerine karşı dikkatli bir tepki vermeyi öğrenebiliyor. Aynı tepki çiçek gibi zararsız nesnelere karşı gelişmiyor.
Görsel Sistemimiz Tehlikeyi Önceden Seziyor
İnsanlarda iki farklı görsel sistem bulunuyor: bilinçdışı hızlı sistem ve bilinçli daha yavaş sistem. İlk sistem, yılan gibi tehlikeli olabilecek bir şekli fark ettiğimizde bizi henüz tam anlamıyla anlamlandıramadan harekete geçiriyor.
Isbell, “Patikada yürürken yerde bir şekil gördüğünüzde farkında olmadan sıçrama refleksi gösterebilirsiniz. Tehlikeyi anlamanız bilinçli sistemle gelir ama ilk tepki bilinçdışıdır” diyor.
Bu nedenle birçok insanın yılan gölgelerini bile algılar algılamaz irkilmesi, evrimleşmiş sinirsel bir alarm mekanizması olarak değerlendiriliyor.
