Çalışmanın geleceğinin tarihi bir yeniden tasavvuru ortasında, iklim değişikliği tehdidini ele almak için toplumumuzu yeşil bir ekonomiye dönüştürme konusunda acil bir ihtiyaçla karşı karşıyayız. Bu işleri destekleyen işlere/becerilere (yeşil (yakalı)işlere/becerilere) odaklanmamız ve bir eylem planı oluşturmamız gerekiyor.
Dünya çevresel zorluklarla giderek daha fazla yüzleşirken, yeşil (yakalı) işlerin/becerilerin yükselişi işgücümüzde çok önemli bir evrimi temsil ediyor.
Bu işler/beceriler sadece iklim değişikliği ve çevresel bozulmanın ele alınmasına yardımcı olmakla kalmıyor, aynı zamanda ekonomik fırsatlar yaratıyor ve inovasyonu teşvik ediyor.
BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yayınlanan bir rapora göre, gezegenimizin gelecek nesiller için yaşanabilir olması, önümüzdeki on yıl içinde alınacak adımlara bağlı. Bu durum, sera gazı emisyonlarını büyük ölçüde azaltmaya yönelik kapsamlı bir dönüşüm gerektiriyor. Ancak bu dönüşüm aynı zamanda küresel ekonomide büyümeyi de tetikleyecek bir fırsat sunuyor. 930 milyonu aşkın Linkedin üyelik tabanına dayanan verilere dayanarak, işgücü ve sürdürülebilirlik konularında küresel eğilimlerlerin analiz edildiği “Global Green Skills Report 2023, Linkedin” raporunda bulgular, birçok rolün yeşil işlere/becerilere sahip çalışanlarla daha sürdürülebilir hale getirilebileceğini gösteriyor. Yeşil işlere/becerilere olan talep artarken, mevcut arzın gerisinde kaldığı ve kıtlık olasılığının ortaya çıktığı da vurgulanıyor. 48 ülkede incelenen verilere göre, 2022-2023 yılları arasında yeşil yeteneklere sahip çalışanların payı artarken, yeşil beceri gerektiren iş ilanlarının oranı daha hızlı artıyor. Bu durum, yeşil becerilere yönelik talebin arzdaki artışı geride bıraktığını gösteriyor (yalnızca 2022 ve 2023 yılları arasında, yeşil yeteneklerin işgücündeki payı incelenen 48 ülkede ortalama %12,3 artarken, en az bir yeşil beceri gerektiren iş ilanlarının payı ortalama %22,4).
Yeşil Yakalı İşlerin Geniş Tanımı
Sürdürülebilirliğe ve çevre bilincine küresel bir geçişi işaret eden ve geleneksel olarak, güneş paneli montajcıları ve rüzgar türbini teknisyenleri gibi çevrenin korunması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımıyla ilgili rollerle ilişkilendirilen yeşil (yakalı) işlerin/becerilerin tanımı çok daha geniştir ve sürdürülebilirliği teşvik etmeye kendini adamış çok çeşitli meslekleri kapsar.
Yeşil yakalı işler, yenilenebilir enerjideki bariz rollerin ötesine uzanır. Bunlar, çevresel etkiyi azaltmaya ve çevre dostu uygulamaları teşvik etmeye katkıda bulunan tüm meslekleri içerir. Bu tanım, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli endüstrileri ve rolleri kapsar (The Rise of Green Collar Jobs: A Broader Definition and Pathways to Join, Link Lech Kaniuk) :
Araştırma ve Geliştirme: Çevre dostu malzemeler veya enerji tasarruflu cihazlar gibi yeni sürdürülebilir teknolojiler geliştiren bilim insanları ve mühendisler.
Politika ve Planlama: Sürdürülebilir şehirler tasarlayan ve doğal kaynakları koruyan düzenlemeler oluşturan şehir plancıları ve çevre politikası danışmanları.
Kurumsal Sürdürülebilirlik: Şirketlerdeki kurumsal sosyal sorumluluk (CSR), sürdürülebilirlik raporlaması ve iş uygulamalarının çevresel hedeflerle uyumlu olmasını sağlamaya odaklanan roller.
Eğitim ve Savunuculuk: Çevre sorunları hakkında farkındalık yaratan ve yeşil politikaları savunan eğitimciler ve aktivistler.
Finans ve Yatırım: Çevresel olarak sorumlu şirketlere yatırım yapmak veya yeşil tahvilleri yönetmek gibi yeşil finansla ilgilenen profesyoneller.
Tarım ve Gıda Üretimi: Sürdürülebilir çiftçilik, organik gıda üretimi ve çevre dostu gıda dağıtım ağlarındaki işler.
Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm: Atık azaltma, geri dönüşüm ve sürdürülebilir atık bertaraf yöntemleri konusunda uzmanlar. (World Economic Forum) (Multiplier) (greenforall.org).
Yeşil (yakalı) işler/beceriler çalışanları yeşil işlerde çalışabilecek şekilde konumlandırır. Ayrıca tüm işlerin daha sürdürülebilir bir şekilde yapılmasına yönelik fırsatları da ortaya çıkarır.
Yeşil (yakalı) işlere veya geleneksel olarak yeşil olarak kabul edilmeyen ancak giderek artan bir şekilde çevresel sürdürülebilirliğe odaklanan işlere geçişlere ilişkin işgücü verileri, yeşil bir yetenek hattı geliştirmeyi amaçlayan politika yapıcılar için kritik bilgiler sunmaktadır. Bu içgörü, yeşil dönüşümün sunduğu fırsatlardan mümkün olduğunca çok insanın yararlanmasını sağlamak için çok önemlidir.
2022 ve 2023 yılları arasında yeşil yeteneklerin işgücündeki payı ortalama
%12,3 artarken, yeşil beceriler gerektiren iş ilanlarının payı %22,4 artmıştır.
Bu arz-talep kopukluğu, özellikle finans, imalat ve yenilenebilir enerji gibi sektörlerde önemli işgücü yatırımları yapılmadığı takdirde, iklim değişikliğini engellemek için tasarlanan politikalar dünyanın dört bir yanındaki ülkelerde uygulamaya kondukça ve yaygınlaştıkça önemli ölçüde artacaktır.
Çalışanların yeşil işlere geçişi
İhtiyaç duyulan ilk geçiş türü, daha fazla çalışanın yeşil (yakalı) işlere (sürdürülebilirliği misyonlarına dahil etmiş işlere) geçmesidir:
Yeşil (yakalı) işlere girmek zor olabilir. Birden fazla yeşil becerinin kombinasyonunu gerektirme eğilimindedirler ve yeşil deneyimi olmayanlar için bu becerileri edinmek zordur.”Global Green Skills Report 2023, Linkedin” verileri, tipik olarak, yeşil (yakalı) işlere geçiş yapan çalışanların %81'inin en azından bazı yeşil becerilere veya önceden yeşil deneyime sahip olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte veriler, yeşil dönüşümün bir parçası olmak isteyen çalışanlar için çeşitli fırsat alanlarına da işaret etmektedir:
STEM ve yeşille ilgili diğer kritik beceriler
Çalışanların, sürdürülebilirliğin rolün temel bileşeni olmasa da yardımcı bir bileşeni olduğu işlere başarılı bir şekilde geçiş yapma şansını artıran yeşil olmayan bazı beceriler vardır. Birçok yeşil iş fen ve matematik temellerine dayandığı için STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) becerileri listenin başında yer almaktadır. Şirketler sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için teknoloji destekli çözümler geliştirip uyguladıklarından dijital beceriler de önemlidir. Kamu hizmetleri, madencilik ve tarım alanlarındaki uzmanlık, bu sektörler hızla yeşillenmekte olduğu için faydalıdır. İşverenler iklim değişikliğiyle ilgili daha ayrıntılı uyum ve politika faaliyetlerinde bulunduklarından, kamu yönetimi aranan bir başka beceridir.
Yeni yeşil rollerin yükselişi
Nispeten yeni olan ve/veya hızla büyüyen yeşil roller, daha önce yeşil deneyimi olmayan çalışanlar için bir başka açık fırsat alanını temsil etmektedir. Enerji uzmanı, güneş enerjisi danışmanı ve sürdürülebilirlik yöneticisi gibi nispeten yeni işler için işe alımlar arttıkça, işverenlerin benzer veya bitişik beceri setlerine sahip adayları yeşil becerileri olmasa bile işe aldığı görülmekte.
Geçit rolleri
Geçit rolleri, çalışanlara önceden yeşil deneyim ve teknik yeşil beceriler gerektirmesi daha muhtemel olan geleneksel yeşil rollere geçmek için ihtiyaç duyacakları yeşil becerileri edinme fırsatı veren basamak taşları olabilir. Aslında, sürdürülebilirliği içeren ancak temel amacı bu olmayan işlere geçen çalışanların yaklaşık %41'inin önceden yeşil deneyimi yoktur. Bununla birlikte, 9 ila 11 örtüşen beceriye sahip işlerden gelme eğilimindedirler. Çalışanlar geçit işler aracılığıyla yeşil beceriler ve deneyim kazandıklarında, gelecekte yeşil işlere girmek için daha iyi bir konumda olurlar.
İşlerin yeşil evrimi
İhtiyaç olan ikinci geçiş türü ise, daha fazla sayıda yeşil beceriyi daha derin ve daha etkili yollarla birleştirerek işlerin kendilerinin evrimleşmesidir. Moda tasarımcısından filo yöneticisine ve finansal analiste kadar pek çok iş, bu işleri yapanların yeşil becerilere sahip olması ve bunları kullanması halinde daha sürdürülebilir bir şekilde icra edilebilir. Bu geçişin devam etmekte olduğuna dair umut verici işaretler var. Örneğin tedarik zinciri yönetimiyle ilgili meslekleri ele aldığımızda birçok şirket için karbon emisyonlarını azaltmanın yolunun tedarik zincirlerinden geçmekte olduğunu görürüz. Bu da satın alma ve tedarik zinciri profesyonellerini iklim kriziyle mücadelede ön saflara yerleştirmrektedir.
Bu rollerin doğası değiştikçe, daha fazla çalışan artık bunları iyi yapmak için gerekli olan yeşil becerileri geliştiriyor. Sonuç olarak, karbon muhasebesi ve sürdürülebilir tedarik, ABD ve AB'de en hızlı büyüyen yeşil beceriler arasında yer alıyor.
Aşağıdaki tabloda, tipik olarak yeşil işler olarak düşünülmeyen ancak giderek artan bir şekilde belirli yeşil beceriler gerektiren çeşitli iş unvanları listelenmektedir. İşleriyle ilgili yeşil becerileri geliştiren çalışanlar, kendi alanlarında rekabetçi kalabilmek ve iklim değişikliğiyle mücadeleye doğrudan katkıda bulunmak için kendilerini konumlandırmaktadırlar. Örneğin, birçok kuruluşun sürdürülebilirlik stratejilerinin binalarının karbon ayak izini küçültmeyi içerdiği bir dönemde, daha fazla tesis çalışanı enerji verimliliği becerilerinden yararlanmaktadır.
Yeşil (yakalı) işlerin kapsadığı endüstrileri ve rolleri dikkate alarak bir irdeleme yaptığımızda yeşil becerilerin giderek daha fazla iş unvanında önem kazandığını gözardı edemeyiz. Bu kapsamda bakarak Yeşil becerilere ve gelişmekte oldukları unvanlara ait örnekler (“Global Green Skills Report 2023, Linkedin“) aşağıdaki gibi tanımlanabilir:
İklim değişikliği
- Meteoroloji Uzmanı
- Tarım Uzmanı
- Politika Danışmanı
- Deniz Biyoloğu
Enerji Verimliliği
- Sıhhi Tesisat Mühendisi
- Kamu Hizmetleri Müdürü
- Proje Satış Mühendisi
- Isıtma ve İklimlendirme Mühendisi
Çevresel Farkındalık
- Park Müdürü Güvenlik Asistanı
- Coğrafi Bilgi Sistemi Sorumlusu
- Coğrafyacı Arkeolog
Sürdürülebilir Tasarım
- Mimari Yönetici
- Peyzaj Mimarı
- İç Tasarım Direktörü
- Şehir Plancısı
- İnşaat Yöneticisi
Yenilenebilir Enerji
- İşletme Mühendisi
- Proje Finansmanı Analisti
- Dağıtım Mühendisi
- Arazi Edinim (Satınalma) Yöneticisi
- Proje Satış Mühendisi
Erozyon Kontrolü
- Bayındırlık İşleri Direktörü
- İnşaat Müfettişi
- Anket Proje Yöneticisi
- İnşaat Tasarımcısı
- Ulaştırma Mühendisi
Çalışan geçişleri hakkında düşünürken, dünyanın farklı bölgelerinde en hızlı büyüyen yeşil becerileri not etmek de ilginçtir. AB'de bunlar iklim eylem planlaması, sürdürülebilirlik eğitimi, karbon emisyonları, karbon muhasebesi ve kurumsal sürdürülebilirliktir. ABD'de ise bunlar karbon muhasebesi, içme suyu kalitesi, enerji mühendisliği, karbon kredileri ve karbon emisyonlarıdır.
Yeşil Yakalı İşlerin Faydaları
Yeşil yakalı işler hem bireyler hem de toplum için çeşitli faydalar sunar. Yeşil yakalı istihdamın avantajlarından bazıları şunlardır (What is a green-collar job?, George Lawton) :
Çevresel etki: Yeşil yakalı işler, iklim değişikliğinin ve kirlilik gibi çevresel sorunların etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Yeşil yakalı işlerde çalışan bireyler daha sürdürülebilir bir ekonomiye katkıda bulunabilir.
İş büyümesi: Yeşil ekonomi, hükümet teşvikleri ve çevresel kaygılar sayesinde hızla genişliyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarındaki yenilikler, enerji tasarruflu teknoloji ve sürdürülebilir inşaat teknikleri çok sayıda uzun vadeli istihdam fırsatı sağlıyor.
İş güvenliği: Otomasyon ve yapay zekadaki gelişmeler birçok rol için personel sayısını azaltırken, yeşil altyapı inşa etme ve sürdürme iş fırsatları artıyor. Ayrıca, yapay zeka ve sürdürülebilir tasarımdaki yenilikler önümüzdeki yıllarda yeni fırsatların kilidini açabilir.
Beceriler ve eğitim: Yeşil yakalı kariyerleri sürdüren bireyler, sürdürülebilir güç, otonom araçlar, atık bertarafı ve bitişik alanlara uygulanabilen yeni inşaat teknolojilerindeki kritik yeni teknolojilerle deneyim kazanırlar.
Sağlık faydaları: Yeşil yakalı işler, aileler ve topluluklar için halk sağlığı sonuçlarını iyileştirmeyi vaat eden daha temiz hava ve suya katkıda bulunabilir. Tarımdaki yenilikler de benzer şekilde gıda ve beslenmeyi iyileştirebilir.
Yeşil Yakalı İşlerin Zorlukları
Yeşil yakalı işler birçok fayda sunarken, aynı zamanda belirli zorluklarla da birlikte gelir. Bu zorlukların ele alınması, eğitim ve öğretime yatırım, destekleyici politikalar ve düzenlemeler, paydaşlar arasındaki iş birliği ve adil bir geçişe bağlılık gibi kapsamlı bir yaklaşım gerektirir. Bu engellerin üstesinden gelinerek, yeşil yakalı işler gelişmeye devam edebilir ve daha sürdürülebilir ve eşitlikçi bir geleceğe katkıda bulunabilir (What is a green-collar job?, George Lawton).
Yeşil yakalı istihdamla ilişkili temel zorluklardan bazıları şunlardır:
Beceri gereksinimleri ve eğitim: Birçok yeşil yakalı iş, uzmanlaşmış bilgi ve beceriler gerektirir. Yeniliğin hızlı temposu, çalışanların en son teknolojiler ve uygulamalarla uyum sağlamasını zorlaştırabilir.
Sınırlı bulunabilirlik ve erişilebilirlik: Yeşil yakalı işler tüm bölgelerde eşit olarak mevcut değildir. Bu, istihdam fırsatlarında coğrafi farklılıklara ve yeşil yakalı fırsatlar için taşınmak zorunda kalabilecek kişiler için zorluklara yol açabilir.
Geçiş ve yerinden edilme: Yeşil ekonomiye geçiş, geleneksel endüstrilerdeki çalışanlar için iş yerinden edilme ve ekonomik bozulma ile sonuçlanabilir. Örneğin, fosil yakıt bazlı endüstrilerin düşüşü, kömür madenciliği veya petrol çıkarmada iş kayıplarına yol açabilir. Daha sürdürülebilir bir ekonomiye geçiş, yeniden eğitim programları, iş yerleştirme yardımı ve geçiş desteği yoluyla etkilenen çalışanlara destek sağlamayı gerektirecektir.
Finansman ve yatırım: Yeşil sektörler genellikle araştırma, geliştirme ve altyapıya önemli yatırımlar gerektirir. Hükümetler, işletmeler ve finans kuruluşları yeşil endüstrilerin büyümesini desteklemek için yeterli kaynakları önceliklendirmeli ve tahsis etmelidir. Yenilenebilir enerji projeleri, enerji verimliliği girişimleri ve sürdürülebilir uygulamalar için finansman sağlamak zor olabilir.
Piyasa belirsizliği: Yeşil yakalı işler piyasa dalgalanmalarından ve politika değişikliklerinden etkilenebilir. Hükümet düzenlemelerindeki, yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik girişimleri için sübvansiyonlardaki veya teşviklerdeki değişimler belirli yeşil işlere olan talebi etkileyebilir. Kamu algısındaki veya politik önceliklerdeki değişiklikler de piyasa koşullarını etkileyerek yeşil sektörlerdeki çalışanlar için belirsizlik yaratabilir.
Teknolojik ilerlemeler: Teknolojik ilerlemeler yeşil endüstrilerde inovasyonu ve ilerlemeyi yönlendirirken, aynı zamanda iş otomasyonuna ve yer değiştirmeye de yol açabilir. Sürekli beceri geliştirme ve yeni teknolojilere uyum, çalışanların gelişen yeşil iş pazarında rekabetçi kalabilmeleri için çok önemlidir. Yenilenebilir enerji veya enerji verimliliği teknolojilerindeki otomasyon, mevcut manuel işlerin sayısını azaltabilir.
SONUÇ
Küresel ekonomi ancak ona güç veren insanlar kadar güçlüdür ve çağın gerektirdiği tüm ekonomiyi kapsayan yeşil dönüşüm ancak yeşil (yakalı) işler/beceriler küresel işgücünün tamamında yaygınlaşırsa gerçekleşecektir. Teknoloji elbette kritik öneme sahiptir; ancak yeni teknolojileri geliştirecek, bunlara yatırım yapacak ve her işi yeşil bir iş haline getirmek için bunları günlük olarak uygulayacak olanlar insanlardır.
Bu bağlamda kuruluşların yalnızca ek yeşil roller yaratması ve bunların zamanla yeni nesil yeşil düşünceli çalışanlar tarafından doldurulması yeterli değildir. İklim değişikliği sorununun büyüklüğü ve aciliyeti, günümüz çalışanlarının iş başında eğitim yoluyla yeşil beceriler edinmesini gerektirir.
Her rol ve sektör için en alakalı yeşil becerileri belirleyerek, hedeflenen, özel yeniden beceri kazandırma programları geliştirilebilir. Dahası, yeniden beceri kazandırma fırsatlarını önceki ekonomik büyüme dönemlerinde geride bırakılmış ülkelerdeki çalışanlara genişletmek, yeşil dönüşümün ortaya çıkaracağı ekonomik fırsatlara erişimi genişletecektir.
Birlikte, gezegenimizi kurtarmak için gereken değişiklikleri hızlandırabilir ve bu zorluğun sunduğu muazzam ekonomik fırsatlara eşit erişim sağlayabiliriz.
Sevgiyle ve Sağlıkla Kalın.
ncmCozdmr
Hüsnü Baysal’ın katkılarıyla
Kaynaklar :
Global Green Skills Report 2023, Linkedin, 2023
www techtarget com/sustainability/definition/green-collar-job
George Lawton
What is a green-collar job?
This was last updated in June 2023
The Rise of Green Collar Jobs: A Broader Definition and Pathways to Join
Lech Kaniuk
Founder, Investo, Speaker Scale
4 Ağustos 2024, Linkedin
action deloitte com/insight/3340/an-overview-of-green-job-growth
TRENDS | May 15, 2023
An overview of green job growth
