Gönül Dostum /Meslektaşım Ruhu Şad Olsun Bayram EKİCİ’nin anısına….,
Veri, inovasyonun temel taşıdır.Ancak değeri, veri uzmanlarının verilerden elde edeceği bilgilerden ve bu temelde gerçekleştireceği eylemlerden gelir.
COVID-19 Pandemisi ile normallerin yerini yeni normallere bıraktığı,bırakacağı yaşam döngümüzde bugünlerden öncede büyük veri, veri bilimi, analitik, açık veri, makine öğrenmesi, yapay zeka ,nesnelerin interneti, nesnelerin yapay zekası, bulut, sınır bilişim, 5G, yüz tanıma vb. bilişim teknolojileri bizi geleceğe hazırlayan ve hatta gelecek bugün konseptiyle geleceği bugüne taşıyan teknolojiler olarak sağlıkta, tarımda, siber güvenlikte hayatımızın içindeydiler ve olmaya devamda edecekler ve Dijital dünya bizleri yeni yaşam şekillerinde bütün bu teknolojilerin kullanılacağı Akıllı Şehir yapılarının içinde sürdürülebilir yaşamların içine çekecek.
Bizlerde, yaşam döngümüze COVID – 19’la yaşamak olarak baktığımız bu günlerde yukarıda sayılan bilişim teknolojilerini çok daha fazla bu döngünün içine sokacak, aşı, ilaç araştırmalarında, yüz tanıma, uzaktan vücut ısısı ölçme vb. sistemlerde büyük veriyi, veri bilimi ve analitiği,açık veriyi, bunların arkasındaki makine öğrenmesi, yapay zeka gücünü ileri seviye algoritmalarda çok daha hızlı çalışan bilgisayar sistemlerinin yapısında, sanal dünyanın bize yardımcı olan ve olacak gücünü yeni normallerle Akıllı Şehirlerde yaşamaya devam edeceğiz.
Mayıs 2020’de Dijitalleşmenin’de içinde olduğu Akıllı Şehir yapılanmasının önemini orta koyan etkinlikler oldu. İçeriklerin yanı sıra bu konunun süper ligdeki sunum yapanlarıyla ve izleyicilerle birlikte olmaktan mutluluk duyduk.
İlki ; Çevre ve Şehircilik Bakanlığı-Sanayi Bakanlığı ve Esenler Belediyesi Organizasyonu ile gerçekleşen “Akıllı Şehirler Çalıştayı” bir hafta sürdü. Akıllı Şehir tüm bileşenlerinin Ülkemizin kültürel yapısı da dikkate alınarak, en teknik en ekonomik uygulamalar örneklemelerinin dillendirildiği etkinlik çok verimli idi. Bu çalışmanın istenilen düzeyde yol almasıyla sadece Ülkemizin diğer kentlerinin değil, Dünya kentlerinin de gelip gözlemleyeceği müthiş bir proje .
İkinci etkinlik ; “IoT Kahve Sohbetleri Organizasyonuyla “ Akıllı Şehirler “ konulu çalışmaya tanık olduk. Özellikle İBB’nin gerçekleştirdiği ve planlanan projelerini Bilgi işlem Daire Başkanından dinlemek güzeldi.
Üçüncü etkinlik ;Management Plus ve BTHaber işbirliği ile organize edilen “Dijital Dönüşüm Sürecinde Akıllı Şehirlerin Geleceği” gerçekleştirildi.
Akıllı Şehirlerin geleceği ile ilgili regülasyonun, stratejinin, vizyonun, uygulamanın ve finansmanın sağlanması açısından ele alınan webinarların konuları, konuşmacıları ve ana çıktıları için referans olarak son bahsettiğimiz etkinlik çıktıları alınabilir:
* Öncelikle sağlıklı bir adres veri sistemine ihtiyacımızın olması
* Belediyeler tarafından (yerel akıllı şehir ve yol haritalarının) hazırlanması gerekliliği
* Akıllı teknolojilerin daha verimli ve işlevsel şehircilik hizmetlerinin ortaya çıkmasını sağlayacağı
* Akıllı Şehir uygulamalarının geliştirilmesi için 5G teknolojisinin geliştirilmesi gerektiği
* Dijital dönüşüm sürecinde, akıllı şehir uygulamalarında IoT platformunun düzgün bir şekilde işletilmesi ve büyük verinin öne çıktığı görülmekte
* Açık veriye ihtiyacın çok olduğu yoksa çalışmaların tıkandığı
* Akıllı şehirlerin önceliğinin insan olduğu ve insana dönük bir entegrasyon yapılması gerektiği
* Akıllı şehirlerin önceliğinin insanların hayat standardının ve yaşam koşullarına olumlu etkiler sağlayacak projelere dönük olması gerektiği
Bu ana çıktıları doğru değerlendirdiğimizde bunların başarılı uygulamalar haline gelmesinin yolunun “veri”den , “büyük veri”den ve “açık veri”den faydalanmak olduğunu görürüz.
Günümüz dünyasında işlerin doğru sonuç vermesi “veri”den doğru değer elde edilmesi ve “veri”yi keşfetme ve yorumlamak ile gerçeklenmektedir. Bu da veri bilimi ve analitik yoluyla mümkündür.
Bunların hepsi göz önüne alınarak bu haftaki yazımıza;
Veri Bilimi ve Analitik ile giriş yaparak devamında da da Açık Veriyi yazdık:
Veri Bilimi Nedir?
Veri bilimi, verilerden değer elde etmek üzere bilimsel yöntemleri, süreçleri, algoritmaları ve sistemleri kullanan disiplinler arası bir alandır. Veri uzmanları web, akıllı telefonlar, müşteriler, sensörler ve diğer kaynaklardan toplanan verileri analiz etmek üzere istatistik, bilgisayar bilimi ve iş bilgisi dahil olmak üzere bir dizi beceriyi bir araya getirir.
Veri bilimi, işletmelerin daha iyi kararlar almak ve daha inovatif ürünler ve servisler oluşturmak üzere kullanabileceği öngörüleri üretir ve trendleri ortaya çıkarır.
Veri, inovasyonun temel taşıdır. Ancak değeri, veri uzmanlarının verilerden elde edeceği bilgilerden ve bu temelde gerçekleştireceği eylemlerden gelir.
Veri uzmanları pek çok araç türünden yararlanır ancak en yaygın olarak tamamen aynı ortamda kod yazma ve çalıştırmaya, verileri görselleştirmeye ve sonuçları görmeye yönelik web uygulama yazılımları olan açık kaynak defterlerini tercih ederler. Jupyter, RStudio ve Zepplin en popüler defterler arasında yer alır.
Veri uzmanlarının görevleri arasında verileri analiz etmek için strateji geliştirme; verileri analiz için hazırlama; verileri keşfetme, analiz etme ve görselleştirme; Python ve R gibi programlama dillerini kullanarak verilerle birlikte modeller oluşturma ve modelleri uygulama yazılımlarına dağıtma sayılabilir.
Veri uzmanları tek başına çalışmaz. Hatta en etkili veri bilimi, ekipler halinde yapılır. Bu ekip veri uzmanına ek olarak, sorunu tanımlayan bir iş analistinden, verileri ve nasıl erişileceğini hazırlayan bir veri mühendisinden, altta yatan süreçlere ve altyapıya ilişkin gözetim faaliyetlerini yürüten bir BT mimarından ve modelleri veya analiz çıktılarını uygulama yazılımlarına ve ürünlere dağıtan bir uygulama yazılımı geliştiricisinden oluşur.
Veri Bilimi ve Veri Büyümesi
Modern teknoloji gittikçe daha fazla miktarda bilginin oluşturulabilmesini ve depolanabilmesini sağladığından mevcut veri hacminde büyük bir artış görüldü. Dünyadaki verilerin yüzde 90'ının son iki yılda oluşturulduğu tahmin ediliyor. Örneğin, Facebook kullanıcıları her saat 10 milyon fotoğraf yüklüyor. Dünya genelinde bağlantı halindeki cihazların sayısının, Internet of Things (IoT), 2025'e dek 75 milyardan fazla büyümesi öngörülüyor.
Bu teknolojilerin topladığı ve depoladığı verilerin zenginliği, dünya genelinde organizasyonların ve toplumların dönüşüme yönelik avantajlardan yararlanmasını sağlayabilir. Ancak bu yalnızca bu verileri yorumlamamız sayesinde mümkündür. Veri bilimi bu noktada devreye girer.
Veri bilimi nasıl yapılır?
Verileri analiz etme ve bu temelde hareket etme süreci doğrusal değil, yinelenen bir süreçtir. Ancak bir veri modelleme projesi için tipik olarak iş akışı şu şekildedir:
Planlama: Bir projeyi ve potansiyel çıktılarını tanımlayın
Hazırlama: Veri uzmanlarının doğru araçlara, doğru verilere ve bilgi işlem gücü gibi diğer kaynaklara erişmesini sağlayarak çalışma ortamını oluşturun
Sindirme: Verileri çalışma ortamına yükleyin
Keşfetme: Verileri analiz edin, keşfedin ve görselleştirin
Modelleme: Gerektiği şekilde çalışmaları için modelleri oluşturun, eğitin ve doğrulayın
Dağıtma: Modelleri kullanıma dağıtma
Analitik Nedir?
İş analitiği, verilerinizdeki önemli kalıpları keşfetme, yorumlama ve iletme sürecidir. Bu süreçte kuruluşunuzun tümüne herhangi bir ortamdaki herhangi bir cihazda bulunan herhangi bir veri hakkında her soruyu sorma olanağı kazandırmak için araçlar kullanılır. İş analitiği; optimizasyon, maliyet tasarrufu ve müşteri etkileşimi gibi arzu edilen sonuçları elde etmek için daha da fazla fırsat sağlar. Analitikte başarılı olanlar içgüdülerine kulak vermez ve sonuçlarını verilerin açığa çıkardığı sonuçlara dayanarak seçerler. Mükemmel bir senaryoda, işletme liderleri önyargısız bir metodoloji oluştururlar. Böylece önyargılı nosyon veya deneyimler denkleme eklenmeden içgörü sağlanabilir ve keşifler yapılabilir.
Günümüzde her kuruluş, daha fazla insan için daha derin içgörüleri daha hızlı elde etmek amacıyla verileri kullanmak ve bunları daha az maliyetle gerçekleştirmek istiyor. Bu hedeflere ulaşmak için, tüm analitik sürecini beklediğiniz güvenlik, esneklik ve güvenilirlikle destekleyen güçlü bir platforma ihtiyacınız var. Bu platform, kullanıcılarınıza yönetişimden ödün vermeden self servis analiz yapma olanağı tanımanıza yardımcı olmalıdır. Ve yönetimi kolay olmalıdır. Peki kurumsal düzeyde bir sistemin avantajlarını kurumsal düzeyde maliyetler ve altyapı olmaksızın nasıl elde edebilirsiniz? İş analitiği günümüzde her yerde görülür çünkü her şirket daha iyi performans göstermek ister ve daha iyi kararlar almak için verileri analiz eder.
İş analitiği sayesinde; kişiselleştirme, makine öğrenimi ve derin alan bilgisinden yararlanan şirketler uygulama yazılımlarından, veri ambarlarından ve veri havuzlarından ilgili, eyleme dönüştürülebilir içgörüler elde edebilir. İş analitiği, eylem çağrısı içeren eksiksiz bir süreç olmalıdır. İçgörüler elde edildikten sonra, bir işletme süreçlerini yeniden değerlendirebilir, yeniden uygulayabilir ve yeniden yapılandırabilir. Eyleme geçmek her şeyin özüdür.
Analitiğin Temelleri
Veriler kendi başlarına anlamsızdır. Her taşın altına bakabilir ve her olası dersi alabiliriz ama eyleme geçmezsek, yönümüzü yeniden belirlemezsek, düzenleme yapmazsak tüm çalışmalarımız boşa gider. Elimizdeki tüm teknolojilerden yararlanmazsak, yatırımlarımızdan sağlayabileceğimiz maddi karşılığın tamamını edinemeyiz. Bugün dünyamızda, verilerimizle etkili bir şekilde konuşabiliyoruz. Verilerimiz soruları yanıtlıyor, bizim için sonuçları tahmin ediyor ve yeni kalıplar öğreniyorlar. Verilerinizin potansiyeli budur.
Analitik Trendleri
Sürekli gelişen analitik piyasasında, temel bir dönüşüm gerçekleşiyor. BT'nin iş analitiği girişimlerinin öncüsü olduğu dönem geride kalırken kararların iş ve BT ekipleri arasında ortaklaşa alınması artık normal kabul ediliyor. Analitiğin bugün çoğu kuruluş için stratejik hale geldiğine kuşku yok. Bu nedenle hem yeni tüketiciler hem de yeni beklentilerden oluşan yeni bir dalga ortaya çıktı.
Kararların artık gerçek zamanlı olarak alınması ve geniş bir kitleyle paylaşılması gerekiyor. İş gücü değişiyor ve bu değişimle birlikte yeni çalışma yolları geliyor. Eğitim kılavuzlarının ofislerde sıkça görüldüğü günler geride kaldı. Günümüzdeki iş gücü, sezgisel arayüzlerle çalışmaya hızla başlamak istiyor. Ama iş bununla da kalmıyor. Hız ve basitlik temel önemde olmakla birlikte, iş liderleri veri kalitesi ve güvenliği konusunda hala yüksek beklentilere sahip. BT'nin büyük rol oynadığı merkezi bir analitik platformu, her analitik stratejisinin hala temel bir parçası olmalıdır. Hem iş hem de BT ekiplerinin öncülük ettiği girişimlerin birleşimi, harika bir inovasyon alanıdır.
Analitiği buluta yerleştirmenin basit bir dağıtım kararından çok daha fazlası olduğuna inanıyoruz. Bu uygulama kişiler, yerler, veriler ve sistemler arasındaki bariyerleri ortadan kaldırarak insanların ve süreçlerin bilgiler, teknoloji ve birbirleriyle etkileşim kurma yollarını temelden dönüştürüyor.
Analitik hayatımızın her yönüne etki ediyor. Neyi sorduğunuzun önemi yok. Çalışanlar veya finans ya da müşterilerin neleri sevip sevmediği ve bunun davranışları nasıl etkilediği gibi konuların hepsi için analitik çalışmaları size yanıtlar üretir ve bilinçli kararlar almanıza yardımcı olur.
Veri Bilimi ve Analitik bağlamında baktığımızda günümüzde her an her yerde ve her biçimiyle veri akışına maruz kalıyor hatta bir parçası oluyoruz. Bizlerin gündelik yaşamımızda ürettiği veriler çeşitli yollarla toplanıyor ve kullanılmak üzere kaydediliyorlar. Eskiden veri toplanıyor, analiz edilmek üzere saklanıyor ve zamanı geldiğinde analiz ediliyordu. Gelişen teknoloji verinin toplanması ile analiz edilmesi arasındaki süreyi oldukça kısalttı ve gelinen nokta verilerin gerçek zamanlı bir şekilde analiz edilmesi. Peki toplanan veriler nereye gidiyor, onlara nerede nasıl ulaşılabilir?
Bu noktada aklımıza açık veri tanımı geliyor.
Açık Veri Nedir?
Akıllı şehirler, “kentsel hayatı gerçek zamanlı olarak yönetmek ve kontrol etmek için sensörler tarafından toplanan büyük miktarlardaki kentsel verilerin üretildiği “teknolojiyi kullanan ve ağa bağlı” şehirlerdir”. Kamu ve yerel idare yöneticileri, şehirlerini daha iyi yönetebilmek için akıllı şehir ve büyük veri teknolojilerine yatırım yapmaktadırlar.
Açık veri, akıllı şehirleri geliştirmek ve iyileştirmek için gereklidir. Giderek daha fazla altyapı, kent ve vatandaşlar için çok değerli olabilecek verilerin toplanmasına imkan vermektedir. AB veri ekonomisinin 2020 yılına kadar 739 milyar Euro'ya çıkması beklenirken, bu konuda büyük bir potansiyel olduğu görülmektedir. ITIF'e göre İngiltere, G8 ülkeleri arasında açık veri konusunda lider konumdadır.
Açık Veri Enstitüsü'ne (ODI, Open Data Institute) göre, 'Herkesin erişebileceği, kullanabileceği ve paylaşabileceği veriler' açık veri olarak tanımlanırken, İngiltere hükümeti açık bir formatta yayınlanan, makine tarafından okunabilen ve ücretsiz yeniden kullanımına izin veren bir lisans altında yayınlanan verileri, açık veri olarak tanımlamaktadır.
Bu tanım çerçevesinde baktığımızda ise, “Yönetişim”, akıllı şehirlerde açık verilerin potansiyel kullanım alanları arasında en önemli bileşen olarak ortaya çıkmakta olup, onu sırasıyla Çevre, Mobilite ve Ekonomi bileşenleri izlemektedir.
OpenDefinition.org ise açık veri tanımı yaparken şöyle diyor: “Herhangi bir telif hakkı, patent ya da diğer kontrol mekanizmalarına tabi olmaksızın herkes tarafından ücretsiz ve özgürce kullanılabilen, tekrar kullanılabilen ve dağıtılabilen bilgi” ve devamında da “Açık bilgi; açık verinin erişilebilir, anlaşılabilir, anlamlı ve birinin gerçek sorununu çözmeye yardımcı olmasıdır” diyor. Sorun çözmede verinin bu denli önemli olduğunu birçok kriz konusunda gördüğümüz gibi en yakın kriz konusu olan Covid-19 pandemisinde de gördük. Çeşitli öngörüler, modeller ve tahminlerde erişilebilen verinin analizi, gerekli tedbirlerde erken davranılmasına fayda sağladı. Hayatın her alanına verilerin kurumlar, devletler tarafından teknik olarak ve istenen şekilde erişime açılması dünyayı değiştiriyor.
Ülkelerde Açık Verinin Durumu ve Türkiye’de Açık Veriye Erişim
Global Open Data Index sitesi ülkeleri, 100 puan üzerinden devlet bütçesi, ulusal istatistikler, seçim sonuçları ve daha on iki kategoriye ayırarak bir endeks oluşturarak sıralıyor. Global Open Data Index güncel verilerine göre 94 ülkenin açık veri portalı bulunuyor. Açık verideki şeffaflık konusunda puanlamalara bakacak olursak ilk üç şöyle;
1. Tayvan 90 puan alarak ilk sırada.
2. Avustralya ve Büyük Britanya da 79 puan ile ikinci sırada.
3. Fransa 70 puan alarak üçüncü sırada yer alıyor.
Türkiye ise 35 puan alarak 45. sırada yer alıyor. Türkiye’nin açık veri açısından gerilerde yer almasının nedenleri arasında açık veri farkındalığının yeterli düzeyde olmaması, finansal engeller, politik engeller ve altyapının yetersiz olması gibi sebepler yatıyor. Açık veri farkındalığı artarsa şeffaflık ve hesap verebilirlik artar, kitlesel kaynak kullanımı artar ve kamuya sağlanan geri dönüşlerle vatandaş odaklı yeni sosyal ve ekonomik değerler üretilebilir.
Açık Veri Farkındalığını Arttıran Kurum ve Kuruluşlar :
* KNOMEA ülkelerin verilerini tek bir çatı altında toplama amacı taşıyan bir veri tabanı. Ülkelerin resmi kurumlarından farklı kategorilerde çekilen, herkes tarafından erişilebilir verileri bulmak mümkün.
* Open Data Impact Map bu harita, hem kuruluşların varlığını bir çatı altında toplamayı, hem açık veri kullanmayan ülkeleri teşvik etmeyi hedefliyor.
* Global Open Data Index, devletlerin yerel veri portallarının açıklığını gösteren, değerlendiren ve karşılaştırma yapan bir portal. Her ülkenin belirli başlıklar altında sahip olduğu veriyi, verinin miktarını ve de açıklığını ortaya koyuyor. Amaçlarından biri de devletleri ve vatandaşları açık veri portalları kullanma konusunda teşvik etmek. GODI aynı zamanda verilerin lisanslılığı, güncelliği, makinece okunurluğu gibi başlıkları da inceleyip sunuyor.
* The World Bank, dünya genelinde geniş ekonomik veriler toplar ve üretir. Bu verileri açık bir şekilde sunarak aynı zamanda yeniden kullanımına erişim sağlamakta.
* Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından hazırlanan Resmi İstatistik Portalı açık veriye ulaşabileceğimiz bir portal. 2017-2021 planlamasına göre kurumsal iş yükünün azalması, kamu kaynaklarının en etkin şekilde kullanılması amaçlanmış.
* Veri Kaynağı resmi kaynaklardaki veriyi daha okunabilir, daha mobil dostu kaynaklara çevirerek kamuoyunun veriye ulaşımını kolaylaştıran bir platform olarak karşımıza çıkıyor. Bu hâliyle açık veri farkındalığı yaratma amacı da taşıyor.
* Beta.grafiti Özellikle veri gazeteciliği ile ilgilenenler için yararlı olabilecek grafik, infografik ve veri seti arama motoru. Binin üzerinde tekrar kullanılabilir grafik, harita, veri seti arayıp, kullanmayı sağlar. Grafik yükleyebilir, oluşturduğunuz grafiği kaydedebilir, erişime açabilirsiniz. Beta olan arama motoru geliştirilmeye devam ediyor ve veri seti arama özelliği de tamamlanmak üzere.
* İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Bilgi İşlem Daire Başkanlığı tarafından hayata geçirilen İBB Açık Veri Portalı(İBB ve çevre kuruluşları tarafında yayımlanan verileri sunan açık veri portalı ile kamunun şeffaflığının ve vatandaş katılımcılığının arttırılması amaçlanıyor) gözardı edilmemesi gereken bir çalışma. Aynı şekilde İzmir Büyükşehir Belediyesi Açık Veri Portalı ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Açık Veri Portalı’da ileriki günlerde sayılarının artacağı düşünülen olan Büyükşehir Belediyeleri Açık Veri Portalı platformları için şeffalflığa katkı sağlanması,verimliliğin, etkinliğin ve hizmetlerin iyileştirilmesi, vatandaş katılımının arttırılması, verilerin kalitesinin arttırılması, sosyal fayda sağlayan yenilikler geliştirilmesi vs. yaptıkları çalışmalarla önemli örnekler.
Ve İBB, İzmir ve Balıkesir Büyükşehir Belediyeleri’nin bu kapsamda yaptıkları çalışmaların hayata geçiriliş hikayelerini “6 Mart Açık Veri Günü, Zemin Webinar- Açık Veri Sohbetleri”inde izledik:
Zemin İstanbul ev sahipliğinde uluslararası açık veri günü kapsamında gerçekleştirilen Açık Veri Sohbetleri programına İBB (İstanbul Büyükşehir Belediyesi) Bilgi İşlem Daire Başkanı Erol Özgüner, İzmir Büyükşehir Belediyesi Entegre Sistemler Şube Müdürü Gülhan Saruhan ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi (BBB) Bilgi İşlem Daire Başkanı İlker Şahin konuk oldu.
Zemin İstanbul YouTube kanalı üzerinden gerçekleşen programda, toplumun sorunlarına yenilikçi ve hızlı çözümler sunabilmek adına kurulan Açık Veri Portalları konu alınarak, yerel yönetimlerdeki açık veri stratejilerinden bahsedildi.
Erol Özgüner programın açılış konuşmasına, Türkiye’de şu anda sadece İstanbul, İzmir ve Balıkesir Büyükşehir Belediyeleri’nin açık veri platformları olduğunu ancak son bir yıl içerisinde yapılan teknolojik atılımlarla bu sayıların gelecek yıl mart ayında 15’i bulmasını öngördüklerini dile getirerek başladı.
Erol Özgüner konuşmasının ardından veri, açık veri, büyük veri terimlerini yorumlaması adına sözü İlker Şahin’e bıraktı.
İlker Şahin, ilçe ve büyükşehir belediyelerinin yönetişim modelleri arasındaki farklılığa değinerek söze başladı. 15 yıl boyunca bilgi işlem alanında ilçe belediyelerinde görev yapan Şahin, ilçe belediyeciliğinde kent bilgi otomasyonlarının, büyükşehir belediyeciliğinde ise altyapının ön planda olduğuna dikkat çekti. İlker Şahin, altyapıyla birlikte ortaya çıkan konsept yaşam döngüsünde verinin en önemli unsur haline geldiğini belirtti. Şahin, yerel yönetimdeki veri anlayışlarını ‘varlıkların veriye, verinin bilgiye dönüşüm modeli’ şeklinde açıkladı.
İlker Şahin’in ardından Gülhan Saruhan’ da açık verinin önemini konu alarak başladığı konuşmasında, yönetim anlayışına verinin kullanımını adapte edebilen her kurum, kuruluş ya da şirketin oluşan kriz ya da afet anlarında çok daha hızlı aksiyon alabileceğini söyledi. İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak uzun zamandır açık veri üzerine çalıştıklarını belirten Saruhan, şu an büyük veri üzerine çalışmalar yaptıklarını ve sonrasında da veri analitiği üzerine çalışmalar yapacaklarını aktardı. Gülhan Saruhan, büyükşehirlerin çalışmalarında hızlı aksiyon alabilmek ve kaliteli hizmet sunabilmek için verinin çok önemli bir yerde olduğunun altını çizerek sözü tekrar Erol Özgüner’e bıraktı.
Erol Özgüner, veriyi toplamanın ve sahip olmanın çok önemli olduğunu ancak hikâyenin en önemli kısmının veriyi kendi içinde sınıflandırmakta ve sonrasında anlamlı gruplar yaratmakta olduğunu söyledi. Özgüner, bu çalışmaların üzerine veri analitiğinin de eklenerek ilerlenmesinin gerektiğini ifade etti.
Programın devamında İlker Şahin, BBB’nin açık veri çalışmalarının, verinin ne anlama geldiğini öğrenmek ve öğretmekle başladığını dile getirdi. Veri analitiği sayesinde Balıkesir’in dış birimlerindeki çözüm masaları ve çağrı merkezlerinde vardiya düzenlemesi yaparak sürecin başladığını belirtti. Veriyi Balıkesir’in tümünde en faydalı şekilde kullanabilmek adına start-uplar, iş geliştiriciler ve akademisyenlerden oluşan bir ekip kurduklarını söyleyen Şahin, bu sayede de çok güzel bir ekosistemin içine dahil olduklarına vurgu yaptı.
Erol Özgüner’de İBB’nin Zemin İstanbul platformunun bu ekosisteme hitap eden bir teknoloji merkezi olduğunu söyleyerek, bu yılın ikinci çeyreğinde Başakşehir de bir veri laboratuvarı açılacağı bilgisini paylaştı.
Gülhan Saruhan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin açık veri yoluculuğunu şu sözlerle aktardı: “İki sene önce Barcelona Exposed’da başladı bu süreç. Orada İzmircity Challenge yapıldı. Akıllı şehir kanaat önderleri ve başkanımızın katılımıyla bir akıllı şehir serüveni ve şehrin zorlukları nasıl aşarız ile ilgili beyin fırtınası yapıldı. Biz daha sonra Mart ayında Dünya Bankası ile bir danışmanlık sürecine başladık. Danışmanlık süreci açık veri portalı üzerine oldu. Yaklaşık 6–7 ay çalıştıktan sonra açık veri stratejisi oluşturduk. Bunu da herkese deklare ettik.”
Gülhan Saruhan, daha sonra açık veri portallarını oluştururken kurum içinde geniş çaplı farkındalık çalışmaları yaptıklarını aktardı, şeffaf belediyecilik anlayışının ve üst yönetim desteğinin çok önemli olduğunu söyledi.
İnsanların veriye çok zor ulaştıklarını dile getiren Saruhan, açık veri portallarını açtıklarında karşılaştıkları yoğun ve güzel ilgiden bahsetti.
Erol Özgüner, İBB’nin 2020 yılının Ocak ayında açtığı 152 veri setine sahip açık veri portalının erişim sayısının 18 milyonu geçtiği bilgisini paylaştı. New York, Berlin ve Londra’daki veri setlerini incelediğini ve oralarda yılda 4-5 milyonluk erişimler olduğunu söyleyen Özgüner, Türkiye’nin bu noktada oldukça istekli ve doğru yolda olduğu değerlendirmesinde bulundu.
İlker Şahin’de BBB olarak 2020 yılının Haziran ayında yayına açılan Açık Veri Portalı’nın 53 veri setine sahip olduğunu ve erişim sayısının da 1.3 milyona ulaştığını aktardı. Şahin, veri toplama planlamasıyla bu sayıyı 2024 yılında 100’ün üzerine çıkarmayı hedeflediklerini söyledi.
Sonrasında Gülhan Saruhan söz alarak, İzmir BB olarak açık veri seti erişim sayılarının 1 aylık süreçte 40.000 olduğunu söyledi.
Programın devamında açık veri portallarının yaratığı ekosistem üzerine konuşan Erol Özgüner, pandemi süreciyle birlikte dijital ortamda yapılan etkinlikler sonrasında ürüne dönüşen projeler hakkında bilgi verdi. İBB’nin Tech İstanbul platformunda, belediye iştiraklerinde kullanılabilecek ürün kategorileri üzerinden düzenlenen teknoloji yarışmasında, 130 tane start-up ve scale-up’ın arasından birinciliği 6 farklı projenin paylaştığını ifade etti.
İspark’la eşleştirilen girişimlerden bir tanesinin paylaşımlı şarj ünitesi çözümü olduğunu söyleyen Erol Özgüner, 6 girişimi de belediye iştirakleri ile buluşturarak, hayata geçirilmesi noktasında çalışmalar yaptıklarını anlattı. Girişimcileri cesaretlendirecek işler yapmanın oldukça önemli olduğunun altını çizerek sözü İlker Şahin’e bıraktı.
İlker Şahin’de bir girişimcilik ve inovasyon merkezi açmak üzere olduklarını söyledi ve şu anda bilgi işlem daire başkanlığı olarak donanımsal altyapısını hazırlama aşamasında olduklarını açıkladı. Şahin, girişimciler ve gençlerle oluşturulacak ekosistemde Balıkesir için yapılacak çalışmaların oldukça önemli olduğunu sözlerine ekledi.
Gülhan Saruhan da açık veri platformu ve ekosistem etkileşimi hakkındaki fikirlerini şu sözlerle ifade etti: “Biz açık veri çalışmasını yaparken ekosistemin önemine inandık ve birlikte çalışabilirlik felsefesini oturtmaya çalıştık. Bu ekosistemi sürekli güncel ve ayakta tutuyor olmanız gerekiyor.
Çünkü sizin verilerinizle ilgilenen ve hizmet üreten bir kitleniz var ise, verdiğiniz hizmetin kalitesini niteliğini kontrol eden bir kitle var demektir. Dolasıyla hesap verilebilirlik noktasında açık veri portalını açtığınız zaman aslında böyle bir kitlenin aksiyonunu da görüyorsunuz. O yüzden burada şeffaflık, şeffaflığa inanırlık çok önemli.”
Program, konuşmacıların veri ve açık veri alanında yaptıkları son yorumlarla son buldu.
Ve Ülkemizde bir diğer önemli çalışma ise; Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından geliştirlen verilerin araştırma ve yapay zekâ teknolojilerinde kullanılabilmesi maksadıyla, mahremiyeti sağlanmış verinin AçıkVeri Portali üzerinden paylaşımını sağlayarak veriden değer üretilmesinin önünü açacak olan “Açık Veri Projesi”.
Açık Veri Portali, vatandaşlara ve bilim insanlarına sunulacak anonimleştirilmiş ve mahremiyeti sağlanmış veriden değer üreten veri paylaşım projesidir.
Yapay zekâ ve yenilikçi teknolojilerin geliştirilebilmesi için veriye ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak ihtiyaç duyulan verilere erişimin sınırlı olması gelişime engel teşkil etmektedir. Açık Veri Projesi kapsamında anonimleştirilmiş ve mahremiyeti sağlanmış her türlü verinin paylaşılması sağlanarak yapay zekâ ve yenilikçi teknolojilerin ülkemizde geliştirilerek, veriden değer üretilmesi amaçlanmaktadır.
* Açık Veri işlenebilir, kullanılabilir, üçüncü kişiler tarafından üzerinde değişiklikler yapılabilir veri olarak tanımlanmaktadır. Açık Veri herhangi bir kontrol mekanizmasına ve kısıtlamaya tabi değildir.
* Açık Veri kavramına ne tür verilerin dahil olduğu ve verinin neden açık hale getirilmesi gerektiği hâlihazırda tartışılmakta olup bu alanda birçok akademik çalışma yapılmıştır.
* Açık Veri kişilere/kurumlara birlikte çalışabilirlik imkânı sağlamaktadır. Müşterek çalışma ile bilimsel araştırmalardan daha fazla verim elde edilebilecek ve etkileşimli bir ekosistem oluşturulabilecektir.
* Veriyi açık olarak sunan yayıncılar ile kamu kurumları arasında etkileşim sağlanacak, etkin, şeffaf ve hesapverebilir kamu hizmetleri ile ekonomik büyüme odaklı bir yönetişim oluşturulabilecektir.
* Açık Veri, üniversitelerde çeşitli yayınlar, kitaplar vb. akademik çıktılarda kullanılabileceği gibi planlama, politika geliştirme, yeni teşvik mekanizmaları oluşturulması, olası yeni iş birliklerinin kurulması ve bürokratik süreçlerin azaltılmasında kullanılabilir.
* Açık Veri için verinin anonimleştirilmesi elzemdir. Anonimleştirme, kimlik ve hassas bilgiler içeren verilerin ifşasının önlenmesi amacıyla mahremiyet modelleri tarafından yarı tanımlayıcı öznitelikler üzerinde yapılan dönüşüm işlemleridir.
* Anonimleştirmeyle, verinin tipi ve biçimi korunarak paylaşılmış büyük veri kümelerinde yer alan veri sahiplerinin kimlik bilgileri ve hassas verilerinin ifşa edilmesi zorlaştırılır ya da engellenir.
Kişisel verilerin korunması ve gizliliğinin sağlanması gerekliğinin bilincinde olan Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ; “Federe Öğrenme (Federated Learning)” ve “Diferansiyel Mahremiyet (Differential Privacy)” gibi teknolojiler başta olmak üzere yenilikçi veri mahremiyeti modellerinin geliştirilmesi yaklaşımını benimsemektedir.
Sonuç:
Yaşadıklarımız Dijitalleşmenin yeni normaller dünyasında işleri daha hızlı dönüştüreceğini ve iş yapış şekillerini COVID – 19 ile beraber öncesinde öngörülenlerden çok daha hızlı değiştiren iş dünyası’nın krizlere hazırlıklı olan, çevik, dayanıklı sektörlerinin uzaktan çalışmayı yaygınlaştıracağını, üretim dünyasında insansız üretimin belki de daha fazla konuşulacağı uygulamaların hayata geçirileceği gerçeğinin veri bilimi ve analitik uzmanlarına ihtiyacı artıracağını, yeni iş yapış şekillerine hazırlıklı olmamız gerektiğini bize göstermektedir.
Bu ve benzeri gelişen, gelişmekte olan yapılar dikkate alınarak yeni normaller dünyasının iş dünyasında sürekli yer bulabilmenin yolunun büyük verinin doğru analizi sonuçları ile olacağı gerçeğinden yola çıkarak meslek olarak iş dünyası için daha fazla önem kazanan, kazanmaya devam edecek olan BT uzmanları sağlıktan, tarıma ve bilgi güvenliği çalışmalarına önemli katkılar koyacak, koymaya devam edecek çalışmaların içinde her zaman var olmaya devam edeceklerdir.
Ülkemizde de Dijitalleşme’nin , BT Teknolojileri’nin, Robotik, Yapay Zeka, Açık Veri uygulamalarının iyi düzeylere geldiğini, yeni iş yapış şekillerine uyum sağlandığını çalışma alanlarımızda görmekteyiz ve bu çalışmaların sonuçlarının Akıllı Şehirler 2020-2023 EYLEM PLANI Kapsamında ;
Akıllı Enerji-Akıllı Çevre-Akıllı Sağlık-Akıllı Ekonomi-Akıllı Güvenlik
Akıllı Yapılar-Akıllı Afet ve Acil Durum-Akıllı Ulaşım-Akıllı İnsan
Akıllı Mekan Yönetimi-Akıllı Yönetişim-Akıllı Alt Yapı-Akıllı şehirlerde Ağ Alt Yapısı-Nesnelerin İnterneti-İletişim Teknolojileri-Bilgi Teknolojileri-Yapay Zeka,Makine Öğrenmesi ve Derin Öğrenme-Dağıtık Veri İşleme-Görüntü İşleme Teknolojileri-Coğrafi Bilgi Sistemleri-Veri Analizi Yöntemleri-Bilgi Güvenliği-Algılayıcılar,Veri Toplama ve Akütüatörler-Akıllı şehirlerde Stratejik Yönetim ve Strateji Hazırlama-Akıllı Şehirlerde Kullanılan Yaygın Standart Alt Yapısı-Akıllı Şehir Finansmanı Raporu-Örnek uygulama incelemeleri ,
Başlıklarıyla Çevre Ve Şehircilik Bakanlığınca Hazırlanan Çalışmalar,çok ses getirecek ve bu çalışmalar bir çok Ülkeye de Türk Ürünü olarak aktarılacaktır.
Sevgiyle ve Sağlıkla Kalın.
ncmozdmr
Kaynaklar :
* Veri Bilimi Nedir?, Analitik Nedir? (Oracle web sayfası /tr/data-science,business-analytics)
* Akıllı Şehirler Çalıştayı Etkinliği
* IoT Kahve Sohbetleri Etkinliği
* Dijital Dönüşüm Sürecinde Akıllı Şehirlerin Geleceği Etkinliği
* kocaelioncu.com/gundem/akilli-sehirlerin-geleceginde-veri-bilimi-ve-analitik-h28280.html
Akıllı şehirlerin geleceğinde: Veri bilimi ve analitik
Necmi Özdemir,18 Mayıs 2020
* Türkiye’de Açık Veri Mart 2020
İngiltere-Türkiye Açık Veri & Akıllı Şehirler Projesi
Novusens Büyük Veri Enstitüsü
* datasciencearth.com/herkes-icin-veri-acik-veri/
HERKES İÇİN VERİ: AÇIK VERİ
Merve Poslu, 24 Temmuz 2020
* Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi
cbddo.gov.tr/projeler/acik-veri/
* 6 Mart Açık Veri Günü, Zemin Webinar- Açık Veri Sohbetleri
