Bu haftaki yazımız “arı varsa hayat vardır” mottosu’nu hayata geçiren
Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) hakkında….
DAGEM’i ziyaret ettik ve Düzce Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi ve aynı zamanda Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) Müdürü Doç. Dr. Meral KEKEÇOĞLU’ndan değerli bilgiler aldık.
Doç. Dr. Meral KEKEÇOĞLU’na DAGEM’i sorduk, bize anlattıkları:
“2009 yılında Düzce Üniversitesi Rektörlüğü’ne bağlı bir birim olarak kurulan
DAGEM’in temel amacı sosyal ve bilimsel projeler ile bulunduğu bölgenin arıcılık alanındaki sorunlarına çözüm üretmek; arıcılığı kalkınmada öncelikli alanlardan biri haline getirmektir.
Merkezimiz akademik deneyimini, topluma ve kalkınmaya katkı verecek alanlarda değerlendirmektedir. DAGEM’in bu doğrultuda yapmış olduğu faaliyetler sayesinde Arıcılık, Düzce için büyük bir şans ve geçim kaynağı olmuştur.
FAALİYETLERİMİZ
Merkezimiz bulunduğu il ve çevre illere arıcılık eğitimleri ve danışmanlık hizmetleri vermekte bal dışındaki arı ürünlerinin tanıtımı ve üretiminin teşvik edilmesini sağlamakta, arıcılık sektörü için gerekli yenilikçi uygulamalar ve ARGE çalışmaları yürütmektedir. Arıcılığa yeni başlayacakların eğitilmesi sonucunda arıcılık sektöründe istihdamın arttırılması sağlanmaktadır.
Ayrıca ülkemizde henüz çok yeni kavramlar olan arı zehiri, arı sütü, propolis ve apilarnil gibi bal dışındaki arı ürünlerinin arıcılara tanıtımı ve üretimi gibi konularda da üreticilere eğitimler verilmektedir.
ARGE Faaliyetleri :
İhtisaslaşma süreci kapsamında 8 ARGE projesi başlatılarak tamamlanmıştır. Bunlar:
1-Düzce’de üretilen ballarin tibbi değerinin belirlenmesi için fizikokimyasal ve fenolik içeriğinin, uçucu bileşiklerinin ve antimikrobiyal özelliklerinin araştirilmasi
2-Düzce’de üretilen propolislerin tıbbi değerinin belirlenmesi için kimyasal içeriğinin, fenolik ve flavonoidlerinin, antioksidan ve antimikrobiyal özelliklerinin araştırılması
3-Anadolu balarısı (Apis mellifera anatoliaca)’ndan doğal olarak elde edilen arı zehirlerinin fizikokimyasal özelliklerinin belirlenmesi
4- Arı Zehiri İle Krem Geliştirme
5-Erkek arı larvası (apilarnil) yara iyileştirme özelliği
6 -Sigara dumanına maruz bırakılan ratlarda arı kovanı havası ve propolis uygulamalarının canlı ağırlık ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkilerinin araştırılması
7- Arı kovanı havası ve polen uygulamalarının sigara dumanına maruz bırakılan ratlarda canlı ağırlık ve bazı biyokimyasal parametreler üzerine etkilerinin araştırılması
8- Propolisin cinsiyete baglı miyokardiyal Iskemi-Reperfüzyon hasarı üzerine etkisi Östrojenin Rolü
Bu projelerin sonuçları arı ürünlerinin katma değerini arttıracaktır.
Üretim Faaliyetleri: merkezimiz 2013 yılında DAGEM markasını alarak bu marka altında üretim yapmaya başlamıştır. 2019 yılında DAGEM Düzce ili Tarım Orman Müdürlüğünden yasal işletme statüsünü almıştır. Bu işletmede yasal olarak kestane balı, çiçek balı, polen, propolis gibi ürünlerin markalı ve patentli olarak üretimi yapılmaktadır. Üretimdeki asıl amaç arıcılara örnek teşkil etmek, doğru üretim ve pazarlama konusunda arıcılar için model oluşturmaktır
Eğitim faaliyetlerimiz
DAGEM’in verdiği arıcılık eğitimlerine çiftçiler, arıcılar, hanımlar ve hatta üniversite öğrencileri de katılmaktadır. Gençlerin ve ev hanımlarının eğitimini özellikle önemsiyoruz. Eğitimlerde özellikle arı sütü üretimine öncülük edecek olan hanımlara ağırlık vermeye çalışıyoruz. Eğitimlere katılımın yüksek olması, bilinçli üretimin artması açısından büyük önem arz etmektedir.
Sertifikalı Eğitimlerimiz:
Teknik arıcılık
Ana arı ve arı sütü üretimi
Arı ürünleri üretim yöntemleri
Arı zehiri üretimi
Bölgesel kalkınmada propolisle ilgili çalışmalarımız:
Düne kadar Düzce’de hiç propolis üretimi yokken Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama merkezi (DAGEM) tarafından yapılan araştırma, geliştirme ve üretim faaliyetleri sonunda Düzce ili ve çevre illerde arıcılar propolis üretimine başladı. Geniş ormanlık alanları nedeniyle önemli bir propolis üretim lokasyonu olan Düzce’nin propolis üretiminde lider olma şansı vardı. DAGEM bu şansı iyi değerlendirdik. Öncelikle Düzce propolisinin bilimsel çalışmalarını yaptık.
Bölge arıcısına ek gelir sağlamak için eğitim verdiğimiz arıcıları propolis üretimine teşvik ettik. Üretilen propolisi doğrudan satabilecekleri firmalar ile buluşmalarını ve sözleşmeli propolis üretimi için protokol imzalamalarını sağladık.
Daha sonra bölgede üretilen propolisten sağlanan katma değeri daha fazla arttırmak için fason üretim çalışmalarını başlattık.
Bölgesel Kalkınmada Arı Zehiri ile ilgili Faaliyetlerimiz
Üniversitemiz arı zehri konusunda öncü olmuştur. 25-26 Eylül 2019 tarihlerinde Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) olarak Üniversitelerde bu alanda çalışan akademisyenleri, kamu kuruluşlarını, özel sektör yetkililerini ve arıcıları harekete geçiren yaklaşık 400 katılımcının yer aldığı “Arı Zehiri Çalıştayı” ve eş zamanlı olarak “Sertifikalı Üretim Kursu” düzenledik.
Arı zehri ne amaçlarla kullanılır? Arı zehiri kozmetik ve sağlık sektöründe kullanılıyor. Özellikle osteoartrit, rhomatoid artrit, kanser, fıtık, bel ağrısı, alerji, servikal omurga burkulması, periferik yüz felci, tenisçi dirseği, epilepsi, muscular distrofi (MS), multiple sklerozis (MD) gibi sağlık problerine iyi geldiği bilinmektedir.
Düzce’de propolis üretimini arttırmak, üretilen propolisi katma değeri yüksek ürüne dönüştürmek ve ticarileştirmek hedefimiz vardı. Bunu başardık. Şimdide aynı şeyi arı zehiri için yapmak istiyoruz. Ancak her şeyde olduğu gibi bununda önce bilimsel alt yapısını oluşturmak daha sonra ürüne dönüştürmek temel kriterimiz.
Ülkemizde zehir üretimine henüz yeni başlandı. Türkiye’de ilk arı zehiri çalıştayını yaparak bu sektörün gelişimine öncülük ettik. Gelecekteki planımız arı zehiri denilince akla Düzce Üniversitesinin gelmesini sağlamaktır. Arı zehiri ile ilgili yasal süreçlerin oluşturulmasına öncülük edecek çalışmalara devam edeceğiz.
Arı zehiri üreten arıcılarımız için şu andaki en önemli problem pazarlamadır. Bunun için arıcılık, arı ürünleri ve apiterapi alanında çalışan akademisyenler ve özel sektör işbirliği ile pazar oluşturacak ürünlere dönük projeler yapmak ve oluşan ürünü ticarileştirmek planlarımız arasında yer almaktadır”.
Buraya kadar anlattıklarıya arıcılığın DAGEM ile aldığı/alacağı yolu ortaya koyan KEKEÇOĞLU’nun sözlerinin devamında DAGEM’İN İLKLERİ vardı:
“-Türkiye’nin ilk Avrupa Girişimcilik ödülü Üniversitemiz birimi DAGEM tarafından alınmıştır.
Düzce üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) tarafından hayata geçirilen Birlikte Daha Fazlasını yapabiliriz sloganlı Arıcılık Bal Üretim Ormanları ve Sürdürülebilir Kalkınma isimli proje toplam 29 ülkeden 399 proje içerisinden Girişimcilik ruhunun geliştirilmesi katagorisinde birincilik ödülüne layık görülmüştür.
-Türkiye’nin ilk TÜBİTAK destekli arı-çocuk projesi DAGEM Tarafından yapılmıştır.
Sürdürülebilir çevre ve tarım için son derece önemli olan bal arısının çocuklara sevdirmek için yedi yıl boyunca “Arı Biziz Bal da bizdedir” isimli proje kapsamında yaklaşık 1000’in üzerinde ilk ve ortaöğretim öğrencisine arı ve arı ürünleri, arının doğa ve çevre için önemi hakkında eğitimler verildi.
-Yığılca Bal arısı DAGEM tarafından bilimsel çalışma sonuçları ile tescillenmiştir.
Yığılca Bal Arısı Ekotipinin tesciline ilişkin karar 25.10.2022 tarih ve 31994 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır. Yığılca bal arısı ekotipi Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı yerli hayvan ırk tescil komisyonu tarafından tescillenmiştir.
(https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/10/20221025-13.htm).
-Türkiye’nin ilk Kestane propolisi DAGEM tarafından üretilmiştir.
Propolisin içeriği arının yararlandığı bitki kaynaklarına göre değişmektedir. Dünyada poplar propolis olarak bilinen kavak propolisi ünlüdür. DAGEM ülkemize özgü kestane ağacından elde edilen propolisi ayrıca özütleyerek kestane propolisi olarak sektöre kazandırmıştır.
-Düzce Üniversitesinin ilk markalı kestane, çiçek, polen, propolis ürünlerinin üretimi DAGEM tarafından yapılmıştır
- Düzce Üniversitesinin ilk ve tek takviye edici gıda ürünü DAGEM kestane propolisi’dir.
-Türkiye’de Devlet Üniversitesi-eczane odası işbirliği ilk kez DAGEM tarafından yapılmıştır.
Üretimi DAGEM tarafından yapılan ve Dünyada bir ilk olan kestane propolisi yalnızca eczanelerde satılmak üzere işbirliği protokolü imzalanmıştır.-
-Üniversitemizde Tarım Bakanlığından işletme kayıt belgesine sahip tek birim DAGEM’dir.
-Arıcılıkta kadın girişimciliği faaliyetleri ilk kez DAGEM tarafından yapılmıştır ve kadınlar özellikle ana arı ve arı sütü üretiminde eğitilerek meslek sahibi olmaları sağlanmıştır.
-Bölgesel kalkınma kapsamında yerel üreticilerle katma değerli arı ürünleri üretme sözleşmeleri ilk kez DAGEM tarafından yapılmıştır.
Düzce’de arıcılar yalnızca bal üretiyorken DAGEM tarafından yapılan arıcılık faaliyetleriyle birlikte bal dışındaki arı ürünlerinin üretimi ve katma değeri yüksek ürünlere dönüştürülmesi sağlandı. Üreticiler şirketleşerek DAGEM ile işbirliği protokolü imzaladı.
-Üniversitemizin ilk uluslararası çalıştayı DAGEM tarafından yapıldı
Yığılca arısını tüm dünyaya tanıtmak ve Yığılca bal arısının koruma altına alınmasını sağlamak için 2009 yılında Düzce üniversitesi nin ilk uluslararası çalıştayı yapıldı
-Türkiye’de ilk bal arısı zehri çalıştayı ve üretim Kursu DAGEM tarafından yapıldı, her yıl tekrar yapılıyor
-Türkiye’de ilk kez arıcılık ve arı ürünleri Ar-ge proje pazarı DAGEM tarafından yapıldı.
-Türkiye’de ilk kez markalı bal arısı zehri kremi formülasyonu tez yönetimi DAGEM kapsamında yapıldı”.
Bu ilklerle beraber DAGEM’in arıcılığın vizyonunu vurgulamak amaçlı çocuklarımıza ve gençlerimize yönelik faaliyetleride var. Bunlardan biri Mayıs 2022’de gerçekledikleri DAGEM yürütücülüğü ve Bee’o sponsorluğunda, Dünya Arı Günü için düzenlenen 2. Geleneksel “Arı Varsa Hayat Var” temalı ödüllü resim yarışması. Bu yarışma için Einstein’ın “arılar yeryüzünden kaybolur ise insanlığın sadece 4 yıl ömrü kalır” sözünden yola çıkarak hazırladığı “four” adlı eseriyle yarışmanın lise kategorisi birinciliğini Ankara Mamak Mimar Sinan Güzel Sanatlar Lisesi öğrencisi İrem Gülmez kazanıyor ve ödülü Bee’o Propolis Kurucu Ortağı Yüksek Ziraat Mühendis Taylan Samancı tarafından veriliyor.
İnsanlığın geleceğinin nerede olduğunu vurgulaması anlamında önemli bir çalışma olduğunu düşündüğümüz için bizde DAGEM’den aldığımız bilgi ve kaynağı baz alarak bu esere yazımızda yer verdik.
SONUÇ:
Sosyal sorumluluk projeleri nedeniyle 2011 yılında Sabancı vakfı tarafından yılın fark yaratanı ve 2016 yılında Türkiye ihracatçılar Meclisi (TİM) tarafından inovasyon haftasında fark yaratan kadınlardan biri seçilmiş olan Merkez Müdürü Doç. Dr. Meral KEKEÇOĞLU’nun sözleriyle yazımızı sonlandıralım:
“DAGEM olarak Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesi kapsamında apiterapi faaliyetlerini yaygınlaştırma çalışmalarımıza devam ediyoruz. Apiair ile ilgili bilimsel çalışmalarımızı da tamamladık. Bu çalışmaların sonuçları KOAH ve astım hastaları için umut ışığı olacaktır.
Arı ürünlerini gıda, kozmetik ve apiterapi amaçlı kullanılacak katma değeri yüksek ürünlere dönüştürerek bölgesel kalkınmaya ivme kazandırmaya çalışıyoruz. Bunu yaparken her zamanki gibi paydaşlarımızla iş birliğine ve güç birliğine önem veriyoruz”.
Sevgiyle ve Sağlıka Kalın
ncmCozdmr
Hüsnü Baysal’ın katkılarıyla
Kaynak:
1. Düzce Üniversitesi Arıcılık Araştırma Geliştirme ve Uygulama Merkezi (DAGEM) Müdürü Doç. Dr. Meral KEKEÇOĞLU
2. https://duzce.edu.tr/akademik/merkez/dagem
3. duzce edu tr/akademik/merkez/dagem/duyuru/8a7a/2-geleneksel-ari-varsa-hayat-var-temali-odullu-resim-yarismasi-odul-toreni-gerceklestirildi
